1 laboratoriya ishi tеkislikdаgi mехаnizmlаrning kinеmаtik sхеmаsini chizish hаmdа ulаrning tuzilishini tаhlil qilish. Ishdan ko‘zlangan maqsad

1-bosqich. Mavjud mashina, mexanizm yoki modeldan har bir bo‘g‘inning harakatlanishi, kinematik juftlarning turlari va ularning o‘zaro joylashuvi hamda sinflari aniqlanadi. Mexanizmning asosiy geometrik parametrlari aslidan o‘lchab olinadi.
Mashina yoki modelning etakchi bo‘g‘ini asta aylantirilib, harakatlanuvchi barcha bo‘g‘inlarining o‘zaro nisbiy harakati kuzatiladi. Bo‘g‘inlar harakat-langanda, ularning qanday kinematik juftlar bilan birlashgani aniqlanadi. Mexanizm struktura sxemasining eskizi qo‘lda ixtiyoriy masshtabda chiziladi va qo‘zg‘aluvchan bo‘g‘inlar soni, kinematik juftlarning sinfi va ularning soni aniqlanadi. SHunda bo‘g‘inlar raqamlar bilan, kinematik juftlar esa katta harflar bilan belgilanadi.Mexanizmning ortiqcha erkinlik darajasi va sust bo‘g‘inlari aniqlanadi. Mexanizmning kinematik sxemasi hisobot varag‘iga masshtab bo‘yicha chiziladi. O‘lchangan parametrlar jadvalga yoziladi.
2-bosqich. Mexanizmning kinematik sxemasi aslidan o‘lchangan geometrik parametrlar bo‘yicha ma’lum uzunlik masshtabida chizi­ladi, sxemada kinematik juftlar va bo‘g‘inlarning joylanish tartibi ko‘rsatiladi.
Mexanizmning kinematik sxemasini chizish tartibi Kinematik sxemaning chizma masshtabi tanlanadi. Uzunlik masshtabining koeffitsienti quyidagi formula bo‘yicha hisoblanadi:

bu erda, – bo‘g‘inning haqiqiy uzunligi, m; O₁A – chizmadagi kesma uzunligi, mm.
Qo‘zg‘almas nuqta va chiziqlar tanlangan masshtab bo‘yicha qog‘ozga tushiriladi; etakchi bo‘g‘inning ixtiyoriy turish holati chizi­ladi; mexanizmdagi qolgan bo‘g‘inlarning uzunliklari masshtab bo‘yicha hisoblanadi.
Sxema chizilgandan so‘ng chiziqlar qalinlashtiriladi, qo‘zg‘almas nuqta va chiziqlarning oraliq o‘lchamlari yoziladi.
3-bosqich. Mexanizmning strukturasi tekshiriladi. Bunda mexanizmning qo‘zg‘aluvchanlik darajasi aniqlanadi; mexanizm strukturasi sinflarga ajratiladi; mexanizmning sinfi hisoblanadi; uning tarkibiga kiruvchi Assur sinflarining tartibi aniqlanadi; mexanizmdagi sust va ortiqcha bo‘g‘inlar aniqlanadi, oliy kinematik juftni quyi kinematik juftga almashtirish usullari o‘zlashtiriladi.