1 лаборатория иши текис механизмларни структуравий тахлили ишдан кўзланган мақсад

1-усул. Патроннинг инерция моменти номаълум бўлса, у тажриба цўли билан аниқланади ёки қуцидаги формула ёрдамида хисоблаб топилади:
(29)
Демак, звено ва патроннинг инерция моментини аниқлаш учун уларнинг тебраниш вақтлари Т_пз, Т_n ва симнинг бикрлиги с маълум бўлиши керак. Симнинг бурилма бикрлигини аналитик ва экспериментал усуллар билан аниқлаш мумкин.
Аналитик усул билан симнинг кесими бутун ўзунлиги бўцича бир хил бўлса, унинг диаметри d, қутбиц инерция моменти ва материали пўлат бўлган симнинг силжишдаги эластиклик модули деб қабул қилинса,
(30)
бўлади. Агар патроннинг инерция момеити маълум бўлса, пат­роннинг тебраниш вақти Т_п тажриба цўли билан топилади ва симнинг бикрлиги с қуцидаги формула ёрдамида Аниқланади:
(31)
Сўнгра звено билан патроннинг тебраниш вақти Т_пз тажрибада аниқланиб, звенонинг инерция моменти қуцидаги формула ёр­дамида топилади:
(32)
2-усул. Звенонинг инерция моменти ни эталон жисмдан фоцдаланиш ёрдамида Аниқлаш. Симнинг бурилма бикрлиги аналитик усулда хисобланиб, инерция моменти маълум бўл­ган цилиндрик эталон жисм патронга махкамланадида, унинг тебраниш даври Т₁ ўлчанади. Массаси эталон массасига тенг бўл­ган текшириладиган звено патронга махкамланади. Унинг тебраниш вақти Т₂ ўлчанади. Сўнгра текширилаётган звенонинг инер­ция моменти қуцидаги формула ёрдамида хисобланади:
(33)


Керакли асбоб ва ускуналар. ТММ-26 маркали ускуна, пат­рон, патрон калити, секундомер, масштабли линецка, штанген­циркуль, тарози, текшириладиган звенолар (тишли ғилдирак, диск ва бошқалар).


ТММ-28 ускунасининг тўзилиши (5.3-расм). Ускуна, асосан, бир учи патрон 7 га ва иккинчи учи устун 2 кронштецни 3 га махкамланган пўлат сим 5 дан иборат. Устун уч оёқли штатив 1 га ўрнагилган махсус мослама 6 ёрдамида патрон 7 сим 5 га махкамланади. Симга махсус илгак бириктирилган. Патронга қуцруқ ва махкамловчи гацка ўрнатилган. +уцруқ учига штифт қуцилади. Агар гацка юқори томонга буралса, илгакнинг бир қисми штифт билан қисилади. Шунда штифт илгакнинг арииқча шаклли кесигига қисилиб, қуцруқ махкамланади ва патроннинг ён томон­га бурилиши чегараланади.
Кронштецн 3 га ўрнатилган махсус мослама 4 звено 8 ва пат­рон 7 га тебранма харакат беради.