1-Laboratoriya ishi. Ayrim yog‘da eruvchi vitaminlarga xos sifatiy reaksiyalar. Vitaminlar

1-Laboratoriya ishi.
AYRIM YOG‘DA ERUVCHI VITAMINLARGA XOS SIFATIY REAKSIYALAR.
VITAMINLAR
Vitaminlar (darmondorilar) barcha tirik organizmlarning hayot faoliyati uchun zarur bo'lgan past molekulyar biologik aktiv moddalardir. Vitaminlar 1880 yilda rus olimi N. I. Lunin tomonidan kashf etilgan.
1911 yilda polyak olimi Kazimir Funk tomonidan vitaminlarning ximiyaviy tarkibida azot elementi borligi aniqlangan. Vitamin deb nom berilishiga sabab (vitos — latincha hayot degani), «amin» tarkibida azot tutuvchi ximiyaviy birikma borligini bildiradi, ya'ni vitamin «hayot omili» degan ma'noni anglatadi. Ammo hamma vitaminlar ham azot elementini tutavermaydi, ya'ni o'z tarkibida azot tutmagan vitaminlar ham mavjud. Masalan, askorbin kislota hech qanday azot elementini tutmaydi, shunga qaramasdan u ham vitamin hisoblanadi.
Vitaminlar har xil ximiyaviy tuzilishga ega bo'lib, oziq-ovqat mahsulotlarining tarkibiy qismini tashkil etadi. Oziq moddalarning tarkibida vitaminlarning yetishmasligi natijasida organizmlarda moddalar almashinuvi jarayoni buziladi.

1-ish. A vitamin(retinol)iga xos sifat reaksiyalari.


a) A vitaminining temir xlorid tuzi bilan reaksiyasi
Kerakli asboblar. 1.Shtativ probirkalari bilan. 2. Pipetkalar. 3.Nesterova asbobi.
Reaktivlar. 1.O’simlik moyining xloroformdagi 10% li eritmasi. 2. Baliq yog’ining xloroformdagi 10 % li eritmasi. 3. Temir xlorining 1 % li eritmasi. 4. Konsentrlangan sulfat kislota. 5. Uch xlorli surma tuzining xloroformdagi eritmasi. 6. Sirka angidrid. 7. Ho’l va quruq pichan.
Ishning bajarilishi. Ikkita probirka olib, biriga 1-2 ml baliq yog’ining xloroformdagi 10% li eritmasidan va ikkinchisiga 1-2 ml o’simlik moyining xloroformdagi 10% li eritmasidan quyiladi.Ikkala probirkaga ham bir necha tomchidan temir xlorid tuzining 1 % li eritmasidan tomiziladi. Probirkalardagi aralashmaning rangining o’zgarishi kuzatiladi. Tarkibida A vitamini bo’lgani ochiq yashil rangga bo’yaladi.