№1 Labaratoriya mashg’uloti

Tajriba va kuzatish.

Taqqoslash.

Analiz va sintez.

Umumlashtirish.

Abstraksiyalash.

Konkretlashtirish.

Klassifikatsiyalash.

1. Ta’rif. Matematik ob’ektdagi narsalarning xossalari va ularning o’zaro munosabatlarini belgilovchi metod kuzatish deyiladi.

IV-V sinf o’quvchilariga bir necha figuralarni ko’rsatib, bu figuralar ichidan o’q simmetriyasiga ega bo’lgan geometric figuralarni ajrating deb buyursak, o’quvchilar barcha figuralarni ko’rib chiqib quyidagi hulosaga kelishlari mumkin. Figuralar simmetrik bo’lishi uchun ularni biror o’q bo’yicha buklaganda ustma-ust tushsa bunday figuralar simmetrik bo’lar ekan. O’quvchilarni shahar bo’yicha ekskursiyaga olib chiqib shaharda ham simmetrik binolar bo’lishini ko’rishi mumkinligini ko’rsatamiz.

Tajriba deganda biz xodisa va ob’ektni o’rganish metodini tushunamizki uning jarayonida biz tabiiy sharoitga aralashib, sun’iy sharoitni vujudga keltiramiz. Har qanday tajriba, kuzatish bilan bog’liqdir. O’rganilayotgan metodlar fizika, ximiya kabi fanlarda markaziy o’rin tutadi. Matematikada kuzatish va tajriba matematik izlanishlarda ilg’or metodlardan xisoblanmasada, matematik ob’ektlarni xossalarini o’rganishda katta xissaga ega.

Matematikani o’qitishda kuzatish va tajribaga misol keltiramiz.

Maktab o’quvchilarini yuza va perimetr, ko’pburchaklarni yuzalarni tengligi tushunchalarini kiritishda quyidagi topshiriqni berish mumkin: