1. kirish ruda jinslarining shaklini, hajmini va qatlamlarining sharoitini o'rganish

Ruda va tog’ jinslarining tarkibi
Uranli qora kumushlar juda yupqa holatida uchraydi hamda minerallarning yuzasida yupqa turni hosil qiladi va ko‘p hollarda gilli sementlarni namlantirib turadi. Ko‘p hollarda ularni pirit, markazit, melnikovit va ko'mir qoldiqlari aralashmalarida ham uchratish mumkin. Ba'zi hollarda ularni gill aralashmalari bilan bo'shliqlarni to'ldirib turgan holatda uchratish mumkin. Nasturanni bo'lsa uran kumushlari ko‘p miqdorda uchraydigan hududlarda uchratish mumkin. Bu minerallarni uran va ruda konlarida ham uchratish mumkin, ular ko'proq hammamizga ma'lum eritish usullari (sulfat kislota) xuddi zavodlardagi ishlab chiqarish jarayonlariga o'xshab, yer ostida tanlab eritmaga o'tkazish jarayonida qiyinchiliklarni yuzaga keltirmaydi. To'rt valentli va olti valentli uranlarning o'rni o'zgargan taqdirda ham rudalarning ba'zi bir hududlaridagi uranning yuqori darajadaligi hamda kam harakatliligi evaziga ularni ko‘p harakatli olti valentli moddalar bilan almashtirish imkonini beradi. Unutilib qo'yilgan ruda konlaridagi uran ko‘p hollarda o‘zi mustaqil ravishda minerallar ishlab chiqara olmaydi va boshqa moddalar tarkibiga o'tib ketadi. Tarkibida uran uchraydigan minerallar va moddalar uranlardan tarkibidagi uranlarning yuqori darajada uchramasligi va unchalik katta farq qilmasligi bilan ajralib turadi. Biroq ularning tarkibidagi uranni qattiq suyuqlik holatida, yupqa izotoplar yig'indisi sifatida yoki sorbent ko'rinishida uchratishimiz mumkin. Tarkibida bunday uranlar uchraydigan minerallar o'zining sekin eruvchanligi bilan ajralib turadi, shu sababli ular juda e'tiborli ravishda o'rganiladi. Bunday sekin eruvchan moddalar safiga tarkibida uran mavjud bo'lgan qattiq moddalar asfalt, antraksolin va keritlar kiradi. Bu moddalar ba'zi gidrogen konlarda uchrab turadi hamda sulfat kislotasi bilan ishlov berilganda ham uran minerallarini juda sekinlik bilan ajratib olish imkonini beradi. Bunday hollarda yer ostida tanlab eritmaga o'tkazish usulidan foydalanish ham juda sekin natija beradi. Ba'zi konlarda uran bilan bir qatorda nasturan ham uchrab turadi, bunday hollarda uranning yarmi eritish juda qiyin bo'lgan moddalar qoplamalar orasida joylashgan bo'ladi, bular malakon va sirtolitlar. Keyinchalik o'rganishlar natijasida bu turdagi minerallarning yanada ko'proq topilishi kutilmoqda. Bundan tashqari bunday minerallarda uranning miqdori alohida e'tiborga ega. Minerallarni o'rganish davomida yer ostida tanlab eritmaga o'tkazish usuli orqali ularning qay darajada tez eruvchanligi alohida ravishda hisobga olinadi. Ular sulfat kislotasidagi erish darajasiga qarab uch turga bo'linadi:

1. 
   erimaydiganlar- kvars, aksessor minerallar va qattiq bitum(asfalt);
   
2. 
   erishi qiyinroq bo'lganlari- shpatlar, gidroslyud, montmorillonit, kaolinit, muskovit, seritsit va gips hamda metamorfli gips bo'laklari:
   
3. 
   eriydiganlar-kalsiy, dolomit, limonit, xlorit, biotit va epidot:
   

Tez eruvchan minerallar orasida eng asosiy e'tiborimizni karbonatlar va sulfidlarga qaratishimiz mumkin. Karbonatlar orasida sulfat kislotasida yaxshi eriydiganlar bu kalsiy va dolomit. Ularni eritish uchun sulfat kislotasi ko‘p miqdorda ishlatilganligi evaziga hajmi katta minerallarni eritish jarayonida sulfatdan foydalanish ham befoyda bo'lib qoladi. Bunday holat yuz bermasligi uchun eng maqbul yo‘l bu 2% li (SO 2 ) karbonatning miqdori tavsiya qilinadi. Agar karbonat bundan yuqori darajada uchragan taqdirda boshqa turdagi ishqorlash usullardan foydalangan ma'qul hisoblanadi. Shuning uchun ruda konlarini o'rganishda karbonat minerallarini tarkibini o'rganish alohida ahamiyat kasb etadi. Shunday qilib rudalar tarkibini har tomonlama o'rganishlar natijasida shular ma'lum bo'ldiki, konlarda ish boshlashdan oldin kuzatuvlar va o'rganishlarning hammasi kerakli jarayonlar ekan. Yer ostida tanlab eritmaga o'tkazish jarayonida sulfat kislota bilan ishqorlash yo'ldosh komponentlarni qazib olishga yordam beradi.