1. Kambagʻallikning mohiyati va vujudga kelish sabablari. Oziq-ovqat va demografik muammolarning mohiyati va ularga taʼsir qiluvchi omillar

3. Oʻzbekistonda kambagʻallikni qisqartirish, oziq-ovqat va demografik muammolarni hal qilishning hozirgi holati tahlili.

Aholi daromadlari oʻrtasidagi tengsizlikning vujudga kelishiga iqtisodiy tizim ham taʼsir koʻrsatadi. Bozor iqtisodiyoti iqtisodiy tizimlar ichida eng samaralisi, mukammali sifatida tan olinsa ham, biroq uning bir qator ziddiyatli va kamchilik tomonlari bor. Bozor iqtisodiyotining eng katta ziddiyatli tomonlaridan biri jamiyat aʼzolari daromadlaridagi tengsizlikning kuchayib borishi va aholining tabaqalanishi hisoblanadi.

Bunday iqtisodiyot har qanday yuksak darajada rivojlanmasin daromadlar tengsizligini bartaraf qila olmaydi, faqat uni maʼlum darajada yumshatish mumkin.
Demak, bozor iqtisodiyoti sharoitida daromadlar taqsimlanishi oʻrtasidagi tengsizlikning vujudga kelishi obyektiv holat hisoblanadi. Daromadlar tengsizligini keltirib chiqaruvchi umumiy omillar ham mavjud boʻladi. Oʻzbekistonlik iqtisodchi olimlar Sh.Sh.Shodmonov, U.V.Gʻofurovlar tomonidan chop etilgan “Iqtisodiyot nazariyasi” darsligida daromadlar tengsizligini keltirib chiqaruvchi umumiy omillar sifatida quyidagilar ajratilib koʻrsatiladi:

• 
  kishilarning umumiy (jismoniy, aqliy va estetik) layoqatidagi farqlar;
  
• 
  taʼlim darajasi va malakaviy tayyorgarlik darajasidagi farqlar;
  
• 
  tadbirkorlik mahorati va tahlikaga tayyorgarlik darajasidagi farqlar;
  
• 
  ishlab chiqaruvchilarning bozorda narxlarni oʻrnatishga layoqatliligi (bozordagi hukmronlik darajasidan kelib chiqib) darajasidagi farqlar.
  

Bozor iqtisodiyoti sharoitida daromad olish cheklanmagan. Demak, kishilarning jismoniy, aqliy va estetik layoqati yuqori boʻlsa, taʼlim darajasi va malakaviy tayyorgarlik, tadbirkorlik mahorati va tahlikaga tayyorgarlik darajalari yuqori boʻlsa, uning daromadi shunchalik darajada yuqori boʻladi. Matematik til bilan aytganda ularning daromadi plyus cheksizlikka (+Ꝏ) qarab intiladi. Aksincha, kishilarning jismoniy, aqliy va estetik layoqati past boʻlsa, taʼlim darajasi va malakaviy tayyorgarlik, tadbirkorlik mahorati va tahlikaga tayyorgarlik darajalari past boʻlsa, ularning daromadi shunchalik darajada past boʻladi. Matematik til bilan aytganda ularning daromadi minus cheksizlikka (( Ꝏ ) qarab intiladi. Qoʻpol qilib aytganda kimning hisobiga kimdir boy yoki qashshoq (kambagʻal) boʻladi.
Bunday sharoitda davlatning daromadlarni qayta taqsimlash vazifasi daromadlar tengsizligidagi farqlarni kamaytirish va jamiyat barcha aʼzolari uchun ancha qulay moddiy hayot sharoitini taʼminlashga qaratiladi.
Daromadlar tabaqalanishini aniqlashning koʻproq qoʻllaniladigan koʻrsatkichlaridan biri ditsel koeffitsiyenti hisoblanadi. Bu koʻrsatkich 10 foiz eng yuqori taʼminlangan aholi oʻrtacha daromadlari va 10 foiz eng kam taʼminlanganlar oʻrtacha daromadi oʻrtasidagi nisbatni ifodalaydi. Masalan, AQSH va Buyuk Britaniyada bu nisbat 13:1ga, Shvetsiyada esa 5,5:1ga teng.
Oʻzbekistonda 2000-2018-yillarda detsil koyeffitsiyentining 21,1 barobardan 6,1 barobargacha, kvintil koyeffitsiyentining esa 9,9 barobardan 4,1 barobargacha kamayish tendensiyasini keltirish mumkin (1-rasm).