1§. Jamiyatni axborotlashtirish va kompyuterlashtirish muammolari

RAM -disk (RAM-disk) - eng kerakli fayllar bilan ishlash jarayonini tezlatish maqsadida, maxsus dasturlar yordamida tezkor xotiradan ajratilgan xotira qismi. Kompyuter shu xotira qismiga yozilgan fayllardan xuddi qattiq diskdagi fayllardek foydalanadi. Kompyuter elektr tarmog’idan uzilgan taqdirda ham undagi fayllar saqlanib qoladi. Boshqacha qilib aytganda, maxsus dasturlar yordamida tezkor xotirada tashkil qilingan qattiq diskdir.
Kucha (Heap) - hisoblash jarayonida dinamik o’zgaruvchilarni va ularning qiymatlarini vaqtincha saqlash uchun talab qilinadigan tezkor xotira qismi. Ayrim murakkab dasturlar bilan ishlaganda bunday xotiraning sig’imi 16 Mb gacha boradi.
Kengaytirilgan xotira (Expanded memory) - dastlabgi IBM tipidagi kompyuterlarning tezkor xotirasi sig’imini (standart sig’imi -640Kb bo’lgan) oshirish maqsadida ishlab chiqarilgan karta. Xotiralovchi chiplardan tashkil topgan. Maxsus kengaytiruvchi slotga o’rnatiladi. Sig’imlari 8Mb dan 16Mb gacha. Maxsus dasturlar - xotira menedjerlari (Expanded memoru manager) tomonidan boshqarilgan. Hozirgi kompyuterlarda bunday vazifani statik, dinamik, sinxron-dinamik va Rambus tezkor xotira modullari bajarmoqda.
Qo’shimcha xotira ( Extended mtmory) - tezkor xotira sig’imini ko’paytirish maqsadida IBM 386 va IBM 486 kompyuterlarining tizimli platasiga to’g’ridan-to’g’ri o’rnatiladigan xotira modulidir. Sig’imlari 4Mb dan 64Mb gacha. Maxsus dasturlar - xotira menedjerlari (Extended memoru manager) -tomonidan boshqarilgan. Agar Windows bilan ishlashga tezkor xotiraning sig’imi kamlik qilsa, Windows avtomatik ravishda qo’shimcha xotiraning barcha sig’imini egallagan.
Statik - tezkor xotira (SRAM - Static RAM) - juda tez ishlovchi xotiralash moduli. Tizimli platadagi maxsus kengaytiruvchi slotlarga o’rnatiladi. Asosiy vazifasi - kompyuterda qayta ishlanayotgan ma’lumotlarning nusxalarini (statik qiymatlarni) saqlab borishdir.
Dinamik-tezkor xotira ( DRAM-Dinamic RAM) - SRAM ga nisbatan ancha sekin ishlovchi lekin unga qaragandi ancha arzon turuvchi xotira moduli. Tizimli platadagi maxsus kengaytiruvchi slotlarga o’rnatiladi. Asosiy vazifasi - hisoblash jarayonida paydo bo’ladigan o’zgaruvchilarning qiymatlarini (dinamik qiymatlarni) saqlab borishdir.