1§. Jamiyatni axborotlashtirish va kompyuterlashtirish muammolari

16.4. Informatsiyalar ishonchliligini oshirish usullari
Hozirgi paytda amaliyotda informatsion xatolarni o’z vaqtida aniqlash va tuzatish maqsadida turli usullar ishlab chiqilgan. Bu usullarni xususiyatlariga ko’ra to’rtta asosiy guruhga: tashkiliy, qurilmali, dasturiy va kodli guruhlariga bo’lish mumkin:
Tashkiliy usullar. Bu usullarga asosan quyidagilar kiradi:
- informatsiyalarni qayta ishlashning eng zamonaviy samarali usullarini qo’llash;
- programmalarning, qiymatlarning kerakli miqdordagi nusxalarini olib, ularni bezarar joyda saqlash;
- kompyuterlarni, magnit disklarini har xil tashqi ta’sirlardan, xususan, kompyuter viruslari ta’siridan himoya qilish choralarini ishlab chiqish;
- kompyuterga xizmat ko’rsatuvchi xodimlarning malakasini doimo oshirib borish;
- xodimlarning ish sharoitini, ishlash madaniyatini yaxshilash va x.k.
Bu usullar ma’lum darajada informatsion xatolarning kelib chiqishini kamaytiradi, infarmatsiyalarni qayta ishlash samaradorligini oshiradi. Lekin shu bilan birga ular xatolarning ko’p qismini o’z vaqtida aniqlay olmaydi va ularni tuzatishga ojizlik qiladi.
Qurilmali usullar. Bunday usullarga maxsus asboblar yordamida informatsiyalarni qayta ishlayotgan elektron qurilmalarning, xususan, kompyuterlarning nuqsonsiz ishlashini nazorat qilib turuvchi usullari kiradi. Bu asboblar ma’lum matematik modellar, testlar, mezonlar yordamida elektron qurilmalarning parametrlarini doimiy nazorat qilib turadi va shu parametrlar ishida chetlanishlar bo’lsa, ularni o’z vaqtida rostlaydi yoki bu haqda foydalanuvchini ogohlantiradi.
Bunday usullar yordamida elektron qurilmalarning nosozligi tufayli vujudga keladigan barcha informatsion xatolarning oldini olinadi.
Shu bilan birga, informatsion xatolarni aniqlovchi asboblar, qurilmalar xam ishlab chiqilgan. Lekin bunday qurulmalarning imkoniyati cheklanganligi hamda dasturiy usullarga karaganda kam samara berganligi uchun ABT larda kam joriy qilingan.