Mavzu: Iqtisodiy matematik masalani tuzish va optimallik mezonini aniqlash Asosiy iqtisodiy-matematik usullar: a Matematik statistika usullari

Mavzu: Iqtisodiy matematik masalani tuzish va optimallik mezonini aniqlash
Asosiy iqtisodiy-matematik usullar:

a) Matematik statistika usullari:

- dispersion tahlil;

- korrelyatsion tahlil;

- regression tahlil;

- omilli tahlil.

b) Ekonometrik usullar:

- iqtisodiy o‘sish nazariyasi;

- tarmoqlararo balans;

- ishlab chiqarish funksiyasi;

- talab va taklif tahlili.

c) Optimal dasturlash usullari:

- chiziqli dasturlash;

- chiziqsiz dasturlash;

- stoxastik dasturlash;

- dinamik dasturlash.

d) Bozor iqtisodiyotiga taalluqli usullar:

- erkin raqobat;

- ishlab chiqarishning siklli modeli;

- firmalarga taalluqli modellar.

e) Iqtisodiy tizimni eksperimental o‘rganish usullari:

- imitatsion;

- ishbilarmonlik o‘yinlari;

- stsenariylarni o‘tkazish.

Modellashtirish usullari yordamida tuziladigan barcha modellarni 2 turga bo‘lish mumkin: moddiy modellar va ideal modellar.

Moddiy modellar real ob’ektlarni tabiiy va sun’iy materiallar yordamida aks ettiradi.

Ideal modellar odamni fikrlash jarayoni bilan chambarchas bog‘langandir.

Iqtisodiyotda eng keng qo‘llaniladigan modellardan biri - bu iqtisodiy-matematik modellardir. Matematik modellashtirish - iqtisodiy jarayonlarni tenglamalar, tengsizliklar, funktsional, logik sxemalar orqali ifodalash deb tushuniladi.

Matematik modellashtirish keng ma’noda o‘z tabiatiga ko‘ra turli, lekin o‘xshash matematik bog‘lanishlar bilan tasvirlanuvchi jarayonlar o‘rganuvchi tekshirish va izlanishlar usulidir.

Iqtisodiy-matematik modellar o‘z o‘rnida funktsional va strukturali bo‘lishi mumkin.