Iqtisodiyot nazariyasi fanidan

O’zbekiston Respublikasi Toshkent

Shahar Moliya Instituti



IQTISODIYOT NAZARIYASI FANIDAN

2-ORALIQ NAZORAT

Bajardi:Husenov F.

Tekshirdi:Ulashov A.

Toshkent -2021

1-Vazifa

• 
  B 2. D
  
• 
  C 4. E
  

5. C 6. C

7. A 8. B

9. B 10. A

11. C 12. E

13. D 14.E

15. A 16. B

17. C 18. D

19. E 20.C

2-VAZIFA

• 
  K 2. I 3. G 4. H 5. F 6.A 7.D 8. E 9. B 10. J
  

3-VAZIFA

Raqobat bu yuqori foyda va omilli daromad olish hamda naflilikni eng yuqori darajaga yetkazish maqsadidagi bozor subyektlarining iqtisodiy manfaatlari toqnashuvi. Raqobatchilik muhiti bu raqobat uzluksiz va cheklanmagan holda borishi uchun kerakli shart-sharoitlarning mavjudligi. Bunday muhit erkin raqobatli bozorga xos. Raqobat usullari-raqobat kurashida qollaniladigan vosita va dastaklardan iborat bolib, bunda, raqobat narx vositasida va narxsiz raqobatlashish usullari orqali amalga oshiriladi.

Monopoliyaning ijobiy tomonlari:

Mahsulotni yuqori sifat bilan ajralib turadi.

Ishlab chiqarish xarakterini kamaytirish va resurslarni tejash imkonini beradi.

Ishlab chiqarishni fan-texnika taraqqiyoti yutuqlari asosida rivojlantirish uchun katta moliyaviy mablaglarga va iqtisodiy imkoniyatlarga ega boladi.

Tarmoq ichidagi raqobat mahsulot ishlab chiqarish va sotishda qulay sharoitga ega bolish uchun bir tarmoq korxonalar ortasida boradi. Tarmoq ichidagi raqobat natijasida turli ishlab chiqaruvchilar tovarlarning individual narx, bozor arxiga aylanadi.

Milliy xojalik doirasidagi raqobat- natijasida ortacha narxlar va bozor subyektlarining yalpi milliy mahsulotdagi ulushi aniqlanadi. Jahon xojaligidagi raqobat- turli davlatlar milliy ishlab chiqaruvchilariga jahon bozoridagi mavqeini mustahkamlash uchun boradi va uning natijasida alohida tovarlarning jahon narxlari shakllanadi. Tartibsiz raqobat- bozor kuchlarining tasirida tabiiy ravishda roy beradi. Tartibga solinadigan raqobat madaniylashgan tarzda va malum meyorlar doirasida sodir boladi.

Monopoliya- iqtisodiy faoliyatining biror sohasida ( ishlab chiqarish, xizmat korsatish, tijorat) korxona yoki davlatning tanho hukmronligini anglatadi. Monopoliyani vujudga kelishi sabablari: kapitalning toplanishi va markazlashishi, fan va texnika taraqqiyoti, davlatning ayrim faoliyat sohalarni qollab quvvatlanishi, ishlab chiqarishdagi obektiv texnologik zaruriyat ozaro kelishish. Tabiiy monopoliyalar- iqtisodiy faoliyatning texnikaviy va texnologik xususiyatlari taqozo qilib ular raqobatni qollash mumkin bolmagan yoki qiyin bolgan sohalarni oz ichiga oladi. Monopolist- monopol foydaga ega bolish uchun imkoniyat yaratadigan Tovar hajmi va narxi ustidan nazoratni amalga oshiruvchi firma. Monopolist foyda- bozor va ishlab chiqarish ustidan narx nazoratini ornatish hisobga olinadigan ota yuqori foyda.

Foydalanilgan adabiyotlar: Jurayev muallifligidagi iqtisodiyot nazariyasi kitobi,Wikipediya.uz hamda iqtisodiyotga oid boshqa internet saytlar