1§. Jamiyatni axborotlashtirish va kompyuterlashtirish muammolari

18.3. Elektron kitoblar va ularning turlari
Ta’lim tizimiga CD-ROM va multimedia texnologiyalarining keng joriy qilinishi, elektron kitoblarning ishlab chiqilishiga va ularning ta’lim tizimida samarali qo’llanilishiga katta imkoniyatlar yaratib berdi.
Chunki, standart sig’imi 640 Mb bo’lgan bitta kompakt diskga elektron kitoblarning:
- A4 formatdagi 200 000 sahifasi;
- 20 000 grafik rasmlar;
- 2000 televizion statik tasvirlar;
- 30 soniyalik videotasvir;
- 18 soatlik ovozli ma’lumotlar sig’ishi mumkin.
Elektron kitoblar mohiyatiga ko’ra to’rtta sinfga, ya’ni qomusiy, ma’lumot beruvchi, o’qituvchi va imtihon oluvchilarga bo’linadi.
Qomusiy kitoblar – muayyan mavzular bo’yicha katta hajmdagi ma’lumotlarni o’zida saqlaydi. Jahondagi Crolier Emceclopedia, Comptons Multimedia Emceclopedia, Microsoft Booksher kabi elektron kitoblar shular jumlasidandir;
Ma’lumot beruvchi kitoblar – qomusiy kitoblarga o’xshagani bilan ulardagi ma’lumotlar unchalik keng bo’lmasdan, tor yo’nalishdagi mavzularni yoritish bilan chegaralangan. Bularga Oksford Textbook of Medicine on Compact Disk, Elsevie’s Active Library on Corrosion kabi kitoblar misol bo’la oladi;
O’qituvchi kitoblar – amaliyotda eng ko’p tarqalgan kitoblar bo’lib, ta’lim jarayonlarida, malaka oshirish kurslarida qo’llanilmoqda. Bularga Herman Melville”s Moby Disk, Gustave Flaubert”s Madame Bovare adabiy kitoblar misol bo’la oladi;
Imtihon oluvchi elektron kitoblar – uchta muhim kompanetalardan, ya’ni topshiriqlar bazasi, testlash va javoblar moduli, tahlil qilish va baholash ekspert tizimlaridan tashkil topadi.
Elektron kitoblar o’z navbatida axborot turlari va ularni foydalanuvchilarga etkazib berish usullari bo’yicha quyidagi guruhlarga bo’linadi:
- multimedia kitoblar – bitta axborot tashuvchi vositaga jamlangan (masalan, CD-ROM diskiga) hamda matnli, ovozli, statik-dinamik va videotasvirli ma’lumotlardan tashkil topgan kitoblardir;