1§. Jamiyatni axborotlashtirish va kompyuterlashtirish muammolari

USB (Universal Serial Bus) portlari. Kichik to’rtburchak shaklidagi universal ketma-ket port bo’lib, unga telefonlarni, skanerlarni, raqamli videokameralarni va shunga o’xshash qurilmalarni ulash mumkin. Ko’pgina kompyuterlarda ularning soni ikkita. SHu portlarga ulanuvchi maxsus "sichqoncha" va klaviaturalar ham ishlab chiqilgan. Ma’lumotlarni katta tezlikda uzata oladi. Masalan, USB 2.0 porti boshqa portlarga qaraganda 40 marta tez, ya’ni 12Mb/sek. tezlikda ishlay oladi.
Elektr ta’minoti portlari. Uch kontaktli eng katta portlar bo’lib, ularning biriga kompyuterni (kompyuterning ta’minlash blokini) elektr tarmog’i bila ulovchi kabel o’rnatilsa, ikkinchisiga monitorni ta’minlash bloki bilan ulovchi kabel o’rnatiladi.
4.3.2. Shinalar va interfeyslar
Shinalar (bus) - kompyuterning barcha ichki qurilmalarini bir-biri bilan bog’lovchi o’tkazgichlar yoki maxsus yassi o’tkazgichlar - simlar guruhidir. Funktsiyalariga ko’ra buyruqlar shinasi, qiymatlar shinasi, adreslar shinasi va ta’minot shinasi kabi turlarga bo’linadi.
Buyruqlar shinasi - mikroprotsessor bilan tezkor xotirani bog’lovchi shina bo’lib, u orqali tezkor xotiradagi dasturdan mikroprotsessorga bo’yruqlar beriladi. Shinadagi o’tkazgichlar soni mikroprotsessorning razryadliligiga bog’liq (masalan, 32 razradli mikroprotsessorlar uchun bu shinada 32 ta o’tkazgich bo’ladi). SHuning uchun ham bu shinadagi o’tkazgichlar soni kompyuterning razryadliligini belgilaydi (masalan, 32 razryadli kompyuter).
Qiymatlar shinasi - Pentium kompyuterlarida 64 razryadli bo’lib, 64 ta o’tkazgichdan tashkil topgan. Mashina tilida kodlangan ma’lumotlarni uzatishga xizmat qiladi.
Adresli shina - xotiraga yozilgan fayllarning adreslarini, ichki va tashqi qurilmalar ulangan portlarning adreslarini uzatishga xizmat qiladi.
Ta’minot shinasi - ta’minlash blokidan chiqib, elektr ta’minotli barcha qurilmalarga (masalan, diskovodlarga) elektr quvvatini uzatishga xizmat qiladi.
Standartlariga ko’ra FSB, ISA, lokal,VLB, PCI shinalariga bo’linadi.