1. Ish jоyi yoritilishini tеkshirish

Ionlashtirilgan nurlanishning biologik ta’siri
1. Birlamchi (tirik xujayra va to’qima molekulasida sodir bo’ladi)
2. Butun organizm funktsiyasining buzilishida.
O’ta radiota’sirchan organlar:
— ilik;
— jinsiy a’zo;
— qora taloq
Xujayra darajasidagi o’zgarishlar farqi:
1.Oqibatlari naslga emas, balki faqat insonga ta’sir ko’rsatadigan somatik yoki jismoniy.
2. Stoxastik (ehtimollik): nurlanish kasalligi, leykoz, shishlar.
3. Nostoxastik —
nurlanish dozasi ortishi mobaynida o’sish ehtimoli bo’lgan
shikastlanish. Nurlanish dozasining chegarasi mavjud.
4. Genetik. Butun tana nurlanishida 6 Gr- 100% foizli o’lim bilan tugaydigan doza, 2,4-
4,2 Gr- 50% foiz tirik qolish dozasi. Nurlanish kasalligida –birdan ortiq Gr. Ko’pchilikda xuddi
kasallik tuzalayotgandek ko’rinishi 14-20 sutkadan iborat bo’ladi.
Sog’likni tiklash davri 3-4 oy davom etadi. Inson organizmi ichiga tushgan (ovqat, havo,
suv orqali) radionuklidlar juda xavflidir.
Eng xatarlisi havo yo’lidir (6 soatda 9m nafas oladi, 2.2 l suv)
Ichki organlardan radionuklidlarni chiqarishning biologik davri, bir necha o’n kundan
tortib to umrbodgacha davom etadi.
Ultrabinafsha nurlanishi (UB)

---

(UB) o’zida elektrmagnit spektrida yorug’lik va rentgen nurlari (200-400 nm) orasidagi
oraliq o’rinni egallagan, ko’z ilg’amaydigan elektromagnit nurlarini ifodalaydi
UB- nuri fotoelektr ta’sir, fotoximik faollik qobiliyatini ko’rsatish (foto ximik reaktsiyani
rivojlanishi), lyuminestsentsiyani chaqirish hususiyati va ma’lum darajada biologik faollikka egadir.
Uzoq vaqt quyosh nuri etishmaganligi sababli organizmda jismoniy muvozanat
buzilishini biz yaxshi bilamiz, bu holatda “yorug’lik ochligi” deb nom olgan o’ziga hos
simptomokompleks rivojlanadi.
Ko’pincha quyosh nuri etishmaganligi sababli, D-avitaminoz kasalligi yuzaga kelishi,
immunobiologik himoya reaktsiyasi buzilishi, surunkali kasalliklarni kuchayishi asab sistemasini
funktsiyasini ishdan chiqishi kabilar sodir bo’ladi
UB-nurlanish dozasi kam bo’lsa, organizmga ijobiy ta’sir ko’rsatadi.