Barcha pereklyuchatellar sichqonchani o’ng tugmasini ularni tasviriga bosganda soat
strelkasi bo’yicha, chap tugmasini bosganda teskari aylanadi.
3. Laboratoriya ishini bajarish tartibi.
1
.
Pereklyuchatellar yordamida izolyatsiyalangan neytralli uchta simli tarmoq modelini
yig’ish. Bu tarmoqdagi elektr xavfsizligi sharoitini o’rganish:
1.1. Inson qarshiligining aniq ifodasini o’rnatish va uni
biror bir faza simiga ulash
(o’qituvchi topshirig’iga binoan) ;
1.2. Inson tanasidan o’tayotgan I
h
tokni izolyatsiya qarshiligi R
iz
kattaligiga bog’liqligini
o’rganish. Bunda barcha fazada R
iz
ni bir hilda o’rnatish. O’lchovlarda erga nisbatan barcha
fazalar kuchlansh kattaligini yozib borish. O’lchov natijalarini 1-jadvalga kiritish;
1-jadval
R
iz
(eksp.), kOm
I
h
(eksp.), mA
I
h
(\isob.), mA
U
A
, V
U
B
, V
U
C
, V
1.3. Izolyatsiya qarshiligining uchta ifodasi uchun I
h
kattaligini hisoblash: eng yuqori,
eng past va o’rta va bu ma’lumotlarni 1-jadvalga kiritish.
1.4. I
h
= f(R
iz
) ni C
min
da eksperimental bog’liqliqligini tuzish.
1.5 Barcha fazada (o’qituvchi topshirig’i) C
min
da doimiy
va bir hil izolyatsiya
qarshiligini R
iz
= const o’rnatish va inson tanasidan o’tayotgan tok I
h
insonning o’zidagi
qarshilikka R
h
, bog’liqligi o’rganish, shunga asosan faza simlari va er o’rtasidagi kuchlanish
kattaligini qayd qilish. O’lchov natijalarini 2-jadvalga kiritish. Bu bog’liqlikni ikki-uch R
iz
uchun
o’rganish.
2-jadval
R
h
, kOm
I
h
, mA
U
A
, V
U
B
, V
U
C
, V
1.6. I
h
= f(R
h
) eksperimental bog’liqliqligini tuzish;
1.7. O’qituvchi topshirig’iga binoan 1.5p. bo’yicha tajribani bir necha hil R
iz
ifodasida
qaytarish mumkin va bu vaziyatda I
h
ga ko’rsatadigan ta’sirini aniqlash.
1.8
.
Barcha fazalar uchun R
iz
=
const ni bir hil va R
h
= const (o’qituvchi topshirig’iga
binoan) o’rnatish va inson tanasidan o’tayotgan tokni erga nisbatan faza sig’imi kattaligiga
bog’liqligini o’rganish. O’lchov natijalarini3-jadvalga kiritish
3-jadval
C, mkF
I
h
, mA
1.9. I
h
= f(C) eksperimental bog’liqliqligini tuzish;
1.10. Biror bir fazani erga qisqa tutashuvi (o’qituvchi topshirig’iga binoan) natijasidagi
tarmoq modelini yig’ish va uni tuzalgan fazaga tegkan inson tanasidan o’tayotgan tokka ta’sirini
o’rganish. Buning uchun R
h
= max o’rnatish, qisqa tutashuv tartibini yaratish,
hamda inson
tanasidan o’tayotgan tok ifodasi va har bir faza va er o’rtasidagi kuchlanishni yozish;
1.11. 1.10 p. dagi vaziyat uchun inson tanasidan o’tayotgan tokni nazariy hisoblash;
2. Pereklyuchatellar yordamida erga ulangan neytralli to’rtta simli tarmoq modelini
yaratish va p.1. ko’rsatilgan vazifani bajarish;
3. 1.1- 1.11 p.p. tasvirlangan erga ulangan neytralli tarmoq uchun eksperiment va hisob-
kitoblarni qaytarish.
4. Hisobot mazmuni
1.
Normal va avariyaviy tartibdagi tarmoqlarni printsipial sxemasi, bunda R
h
- inson
tanasi qarshiligini o’tkazilgan eksperimentlardagi kabi ulash;
2.
O’rganilayotgan normal tartibda ishlayotgan tarmoqning har biri uchun
eksperiment natijalari jadvali va hisob-kitoblari;
3.
Avariya tartibidagi izolyatsiyalangan va erga ulangan
neytralli tarmoq uchun
inson tanasidan o’tayotgan tok I
h
o’lchovlari natijalari;
4.
Izolyatsiyalangan va erga ulangan neytralli tarmoq uchun C = min bo’lganda I
h
=
f(R
iz
), R
iz
= const bo’lganda I
h
= f(R
h
) va C = min, I
h
= f(C) bo’lgandagi bog’liqlik grafigi (har
bir turdagi tarmoq uchun, koordinatning bir o’qida eksperimental va hisob-kitob bog’liqligini
ko’rsatish kerak)
5.
Neytrallarning turli tartibida inson tanasidan o’tayotgan tokning izolyatsiya
qarshiligiga va erga nisbatan faza sig’imiga qanday bog’liqligi hamda bu tarmoqlarni normal va
avariya tartibida ishlashidagi xavf xatar darajasi haqida xulosalar.
5. Nazorat savollari
1.
O’zgaruvchan va doimiy toklarning sezish bo’sag’asi va qo’yib yubormaslik
bo’sag’asining kattaligi qanday?
2.
Liniya va fazali kuchlanish nima va ular o’rtasidagi miqdoriy o’zaro munosabat
qanday?
3.
Uchfazali tarmoqdagi normal va avariyaviy tartibdagi ish deb nimaga aytiladi?
4.
Erga ulangan va izolyatsiyalangan neytralli tarmoqda
normal va avariyaviy ish
tartibda, birqutbli va ikkiqutbli tegib ketishda inson tanasidan o’tayotgan tok kattaligini qanday
aniqlash mumkin?
5.
Erga ulangan neytralli normal va avariyaviy ish tartibida,b ir qutbli va ikki qutbli
tarmoqqa tegib ketganda inson tanasidan o’tayotgan tok, erga nisbatan faza izolyatsiyasi
qarshiligi kattaligiga qanday bog’liq?
6.
Erga ulangan neytralli normal ish tartibida, bir qutbli tarmoqqa tegib ketganda
inson tanasidan o’tayotgan tok, erga nisbatan faza sig’imi kattaligiga qanday bog’liq?
7.
Izolyatsiyalangan neytralli normal va avariyaviy ish tartibida,
bir qutbli va ikki
qutbli tarmoqqa tegib ketganda inson tanasidan o’tayotgan tok, erga nisbatan faza izolyatsiyasi
qarshiligi kattaligiga qanday bog’liq?
8.
Izolyatsiyalangan neytralli normal va avariyaviy ish tartibida, bir qutbli va ikki
qutbli tarmoqqa tegib ketganda inson tanasidan o’tayotgan tok, erga nisbatan faza sig’imi
kattaligiga qanday bog’liq?
9.
1000 V gacha ta’minot kuchlanishida, uchfazali tarmoqning qanday turlari tadbiq
etiladi?
10.
Qanday vaziyatlarda erga ulanib neytrallangan uchfazali to’rtta
simli tarmoqdan
foydalaniladi?
11.
Qanday vaziyatlarda erga ulanib neytrallangan uchfazali to’rtta simli tarmoqdan
foydalaniladi? (qaytarilgan)
12.
Bir qutbli tegishda inson tanasidan o’tayotgan tok qaysi yo’nalishda tutashadi: a)
izolyatsiyalangan neytralli tarmoq yo’lida, b) erga ulanib neytrallangan tarmoq yo’lida?
