1. iqtisodiyotga kirish


Bozor iqtisodiyotining yana bir muammosi: qanday qilib bozor tizimi iqtisodiyotni ishlab chiqarish vositalari



Download 20,98 Mb.
bet20/239
Sana07.12.2022
Hajmi20,98 Mb.
#880563
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   239
Bog'liq
1. iqtisodiyotga kirish

4. Bozor iqtisodiyotining yana bir muammosi: qanday qilib bozor tizimi iqtisodiyotni ishlab chiqarish vositalari, ya’ni kapital bilan ta’minlaydi?
Bozor tizimi texnik taraqqiyotning rivojlanishini, uning natijalarini, ya’ni innovatsiyalarni amaliyotga tatbiq etishni rag‘batlantirib turadi.Tadbirkor raqobatni sharoitida korxonasini yangi, samarador texnika va texnologiya bilan jihozlashga, shunga yarasha yuqori malakali ishchi va xodimlarni yollashga, mehnatni ilmiy asosda tashkil etishga harakat qiladi. Maqsad- yuqori foyda olish va raqobatda yutish. Ammo texnika taraqqiyoti oqibatida ishlab chiqarish vositalari miqdori oshib boradi. Bunga kapitalni jamg‘arish orqali erishiladi. Texnika taraqqiyoti xarajatni talab etadi, ikkinchi tarafdan xuddi xarajatlar tadbirkorga foyda keltiradi. Boshqacharoq aytganda kapital doimo harakatda bo‘ladi. Tadbirkor olgan foydasini ikki bo‘lib ishlatadi. Birinchi qismi iste’molga, ikkinchisi jamg‘arishga. Jamg‘arishga mo‘ljallangan qismini tadbirkor ishlab chiqarishni kengaytirish, modernizatsiya qilishga sarf etadi. Masalan, tadbirkor ishlab chiqarishga 500 mig dollar avnsladi, ishlab chiqarish vositalarini (IV) sotib olishga 400 ming dollar va ishchi kuchini (IK) sotib olishga 100 ming sarf etdi. Bu sarflar natijasida 100 ming dollarli foyda oldi. Olingan foydaning 50 ming dollarini iste’molga, 50ming dollarini jamg‘arishga sarf etadi. Bunda foydaning jamg‘arishga mo‘ljallangan qismining 40 min gdollari ishlab chiqarish vositalarini sotib olishga 10 min gdollari esa ishchi kuchini sotib olishga sarf etiladi. Natijada ikkinchi yilda barcha kapital summasi 550.000 dollarga teng bo‘ladi, 440.000 (IV)+110.000 (IK). Agar ishlab chiqarish sharoitlari oldingiday bo‘lsa, unda foyda massasi 10% oshib, 110.000 dollarni tashkil qiladi.
Bozor iqtisodiyotida raqobat nazorat qilish mexanizmi sifatida shaxsiy va ijtimoiy manfaatlarni muvofiqlashtiradi, jamiyatning chegaralangan resurslardan samarali foydalanishni rag‘batlantirish maqsadida korxona va resurslarni yyetkazib beruvchilarni boshqarib turadi. Bozor tizimi har doim ham yuqorida qayd qilingan muammolarni eng maqbul tarzda hal qiladi deb bo‘lmaydi. Chunki bozor tizimining ustun va kamchilik taraflari ham mavjud.

Download 20,98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   239




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish