1 Iqtisodiyot va uning bosh masalasi Иқтисодиёт

64 Iqtisodiyotda raqamli texnologiyalarni qo’llash orqali samaradorlikni oshirish yo’llari.


65 Aholi daromadlari va uning tarkibi
Аҳоли даромадлари маълум вақт оралиғида (масалан, бир йилда) улар томонидан олинган пул ва натурал шаклдаги тушумлар миқдорини англатади.
Аҳоли пул даромадларииш ҳақи, тадбиркорлик фаолиятидан олинадиган даромад, нафақа, пенсия, стипендия шаклидаги барча пул тушумларини, мулкдан фоиз, дивиденд, рента шаклда олинадиган даромадларни, қимматли қоғозлар, кўчмас мулк, қишлоқ хўжалик маҳсулотлари, ҳунармандчилик буюмларини сотишдан ва ҳар хил хизматлар кўрсатишдан келиб тушадиган даромадларни ўз ичига олади.
Натурал даромадмеҳнат ҳақи ҳисобига олинадиган ва уй хўжаликларининг ўз истеъмоллари учун ишлаб чиқарган маҳсулотларидан иборат бўлади. имкониятларини белгилаб беради. Аҳоли даромадлари даражасига бевосита таъсир кўрсатувчи омиллар орасида иш ҳақидан ташқари чакана нарх динамикаси, истеъмол бозорининг товарлар билан тўйинганлик даражаси кабилар муҳим ўрин тутади.
Номинал даромад –аҳоли томонидан маълум вақт оралиғида олинган даромадларининг пул кўринишидаги миқдори.
Ихтиёрида бўлган даромад –шахсий истеъмол ва жамғарма мақсадларида фойдаланиш мумкин бўлган даромад. Бу даромад номинал даромаддан солиқлар ва мажбурий тўловлар суммасига кам бўлади.
Реал даромад –нарх даражаси ўзгаришини ҳисобга олиб, аҳолининг ихтиёрида бўлган даромадга сотиб олиш мумкин бўлган товар вахизматлар миқдори. Яъни,реал даромад аҳолининг ихтиёрида бўлгандаромаднинг харид қувватини билдиради.
Аҳолининг номинал пул даромадлари турли манбалар ҳисобига шаклланиб, улардан асосийлари қуйидагилар ҳисобланади:
а)ишлаб чиқариш омиллари ҳисобига олинадиган даромад;
б)давлат ёрдам дастурлари бўйича тўлов ва имтиёзлар шаклидаги пул тушумлари;
в)молия-кредит тизими орқали олинадиган пуд даромадлари.
66 Aholi turmish darajasi va uning ko’rsatkichlari
Аҳоли турмуш даражаси тушунчасини уларнинг ҳаёт кечириши учун зарур