1. Хорижий мамлакатлар пенсия тизимлари турларининг умумий тавсиф



Download 226,5 Kb.
bet2/5
Sana21.07.2022
Hajmi226,5 Kb.
#834844
1   2   3   4   5
Bog'liq
Хорижий мамлакатларнинг бюджет тизимининг узига хос хусусиятлари

Консерватив (корпоратив) модель ижтимоий йўналтирилган бозор иқтисодиётига эга мамлакатларга хосдир. Уларнинг орасида континентал Европанинг Австрия, Германия, Италия, Франция каби мамлакатлари бор. Бу ерда давлат мавқеи анча кучли: ижтимоий тадбирларга бюджетдан ажратиладиган маблағлар ходимлар ва иш берувчиларнинг таъминот бадалларига тахминан тенг, қайта тақсимлашнинг асосий каналлари ё давлат ихтиёрида, ё унинг назорати остида. Айни вақтда давлат фуқароларни моддий жиҳатдан қўллаб қувватлаш вазифасини таъминот ҳимояси тизимига топширишга ҳаракат қилади. Шу туфайли ижтимоий нафақалар миқдори меҳнатдан олинган даромадларга ва тегишли равишда таъминот тўловларига қилинган ажратмаларнинг миқдорларига боғлиқ бўлади. Корхоналарнинг эгалари ҳамда ёлланма ходимларнинг манфаатларини ифода этувчи нуфузли касаба уюшмалари биргаликда бошқарадиган таъминот кассаларининг «ўзини ўзи бошқариши» мазкур моделнинг ўзига хос хусусиятларидан биридир. Ишсизлик юз берган ҳолда кафолатланган тўловлар миқдори меҳнат стажига, тўловлар муддати эса таъминот бадалларини тўлашнинг давомийлиги, уларнинг миқдори ва ходимнинг ёшига боғлиқ бўлади. Кўпгина мамлакатларда ишсизлик бўйича нафақа тўлаш даври 50 ёшдан катта шахслар учун оширилган.
Социал-демократик модель (у баъзан солидар модель деб ҳам аталади) аҳолини ҳимоя қилишда давлат етакчи роль ўйнашини назарда тутади. Аҳолининг даромадлари даражасини тенглаштириш ва аҳолини ялпи иш билан таъминлаш давлат ижтимоий сиёсатининг устувор вазифалари ҳисобланади. Бу модель шимолий Европа мамлакатлари Швеция, Норвегия, Финляндия, Данияда, шунингдеқ Нидерландия ва Швейцарияда ўзининг амалий ифодасини топтан. Иқтисодиётнинг ривожланган давлат сектори ижтимоий соҳани молиялаштириш негизи бўлиб хизмат қилади. Бу негизни мустаҳкамлашга солиқ солиш даражаси жуда юқори эканлиги ҳам кўмаклашади. ЯИМда давлат харажатларининг улуши Швецияда 66%, Данияда 61%, Финляндияда 56% ни ташкил этади. Бу харажатларнинг асосий қисми ижтимоий аҳамиятга молик объектларнинг эҳтиёжларини кондиришга йўналтирилди. Бу харажатлар орасида трансферт тўловларининг улуши ҳам анча катта бўлиб, уларнинг ёрдамида миллий маҳсулотни аҳолининг кам таъминланган табақалари фойдасига қайта тақсимлаш амалга оширилади.
Ушбу моделнинг бошка ўзига хос хусусиятлари қуйидагилардир:

  • ишлаб чиқариш демократиясининг ривожланган тизими;

  • меҳнат муносабатлари айрим корхоналар ёки тармоқлар даражасида эмас, балки умуммиллий миқёсда тартибга солиниши;

  • ишсизлик даражасини мумкин қадар камайтиришга имконият яратадиган таъсирчан воситалардан фойдаланилиши.

Швецияда қабул қилинган ижтимоий давлат доктринаси айникса машҳурдир. У кўпинча эгалитар доктрина деб аталади. У давлатнинг ўз фуқароларига ғамхўрлигини миллий сиёсат даражасига кўтаради, уларга “хавфсизлик ва ишончлиликни, хавф туғилган ҳолларда ҳимоя қилишни, шунингдеқ ҳимояни ташкил этиш ва унга раҳбарлик қилишни ваъда қилади. Шведлар қариндош уруғлари, хайрия фаолияти ёки бозорга қарам бўлишларига ҳожат йўқ. Бешикдан қабргача уларга давлат ғамхўрлик қилади”.

Download 226,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish