1. Geometrik grafika fani noyob adabiyotlaridan Evklidning «Negizlar», G. Monjning «Chizma geometriya» va sobiq ittifoq davrining dastlabki yillarida nashr etilgan o‘quv adabiyotlarining mazmuni bilan tanishtirib

Abu ali ibn Sino (980-1037)
Abu Ali al-Husayin ibn Abdulloh ibn al-Hasan ibn Ali (980.8, Afshona qishlog‘i - 1037.18.6, Hamadon sh., Eron) –jahon fani taraqqiyotiga ulkan hissa qo‘shgan O‘rta Osiyolik buyuk qomusiy olim. U g‘arbda Avitsenna nomi bilan mashhur.
Xusayn 5 yoshidaligida, Ibn Sinolar oilasi poytaxt-Buxoroga ko‘chib keladi va uni o‘qishga beradilar. 10 yoshga etar-etmas Ibn Sino Qur’on va adab darslarini to‘la o‘zlashtiradi. Ayni vaqtda u hisob va aljabr bilan ham shug‘ullanadi, arab tili va adabiyotini mukammal egallaydi. U musiqa, optika, kimyo, fiqh kabi fanlarni o‘qidi, xususan, tabobatni sevib o‘rgandi va bu ilmda tez kamol topa boshladi.
Ibn Sino 17 yoshdayoq Buhoro halqi orasida mohir tabib sifatida tanildi. U yunon mualliflarining, xususan, Aristotelning «Metafizika» asarini mutolaa qildi. YOsh olim Ibn Sinoning qo‘liga Abu Nasr Farobiyning “Metafizika” kitobini o‘qib chiqganidan so‘ng metafizikani o‘zlashtirishga muvaffaq bo‘ladi. SHunday qilib, Ibn Sino zaruriy bilimlarning barchasini Buxoroda oladi.
Qoraxoniylar 999 yilda Buxoroni bosib olib, samoniylar davlatini ag‘darganidan keyin Ibn Sino hayotida tashvishli damlar boshlandi.
Xorazmshohlar Ali ibn Ma’mun (997-1009) va Ma’mun ibn Ma’mun (1009-1017) ilm-fanga e’tiborli xukmdorlar bo‘lib, olimlarga ilmiy ijod uchun qulay sharoit yaratib bergan edilar. SHu bois bu davrda Xarazmning poytaxti Gurganj (Urganch)da zamonasining ko‘pgina taniqli olimlari to‘plandi. Yirik matematik va astronom Abu nasr ibn Iroq (1034 y.), atoqli tabib va faylasuflar Abu Sahl Masihiy (1010 y.), Abu-l-Xayr Xammor (942-1030) va buyuk olim Abu Rayxon Beruniy shular jumlasidan.
Ana shu ilmiy davraga 1005 y. Ibn Sino ham kelib qo‘shildi. Xorazmda Ibn Sino, asosan, matematika va astronomiya bilan shug‘ullandi. Bu sohalardagi bilimlarining chuqurlashib, ilmiy dunyoqarashining shakllanishida Ibn Iroq va Beruniy bilan bo‘lgan ilmiy muloqotlar katta ahamiyat kasb etdi.
Zamondoshlari Ibn Sinoni “SHayx arrais” (“donishmandlar sardori, allomalar boshlig‘i”); “Xakim Al-vazir” (“donishmand, tadbirkor vazir”) deb ataganlar. Jahon fani tarixida Ibn Sino qomusiy olim sifatida tan olingan, chunki u o‘z davridagi mavjud fanlarning qariyb barchasi bilan shug‘ullangan va ularga oid asarlar yozgan. Turli manbalarda uning 450dan ortiq asar yozganligi qayd etilgan, lekin bizgacha ularning 242 tasi etib kelgan. SHulardan 80 tasi falsafaga, 43 tasi tabobatga oid bo‘lib, qolganlari mantiq, psixologiya, tibbiyot, astranomiya, musiqa, kimyo, axloq, adabiyot va tilshunosilikka bag‘ishlangan.
Matematika sohasida Ibn Sino Evklidning “Negizlar” kitobini qayta ishlab, unga sharh va to‘ldirishlar kiritdi, geometrik o‘lchamlarga arifmetik terminologiya qo‘lladi.
Evropada allomaning asarlari XII-asrdan boshlab lotin tiliga tarjima qilinib, o‘qitila boshlandi. Evropaning mashhur faylasuf va tabiatshunos olimlaridan Jordano Bruno, Gundisvalvo, Vilgelm Overnskiy, Aleksandr Gelskiy, Albert fon Bolshtedt, Foma Akvinskiy, Rojer Bekon, Dante va boshqalar Ibn Sinoning ilg‘or fikrlaridan o‘z ijodlarida foydalandilar va uning nomini zo‘r hurmat bilan tilga oldilar. Ibn Sinoning barcha tadqiqotlarining natijalari chizmalar, grafiklar asosida berilgan.
O‘zbekiston FA Abu Rayhon Beruniy nomidagi SHarqshunoslik institutida ham alloma qalamiga mansub 50 asarning 60 ta kulyozmasi mavjud.