1. Gen va gen konsepsiyasi haqida tushuncha, allel va alternativ belgilar

23. mRNKekspressiyasi, Nothern blot, RT-PCR

Northern blot (ing. Northern blot) - bu RNK molekulalari(mRNK) va uning fragmentlarini namunalarda sinab ko'rish orqali gen ekspressiyasini o'rganish usuli.

• Northern Blot usuli 1977 yilda Stenford Universiteti xodimlari Jeyms Olvayn, Devid Kemp va Jorj Stark tomonidan taklif qilingan va unga o’xshash nom "Souzern -blot" ning nomi bilan nomlangan va u Edvin Souzer tomonidan taklif qilingan. Northern Blot usuli va Souzern blot o'rtasidagi asosiy farq shundaki, aniqlanadigan substrat DNK emas, balki RNK. Bu usulda nitroseluloz o'rniga diazobenziloksimetil-selulozadan olingan filtri ishlatiladi, komplementar DNK molekulalari zondar sifatida ishlatiladi.

RT-PCR (Teskari transkripsiyali PCR)

Molekulyar biologiyada teskari transkriptsiyali polimeraza zanjir reaktsiyasi odatda RT-PCR deb ataladi. RT-PCR muayyan ribonuklein kislotasi fragmentini amplifikasiya usuli hisoblanadi.• Molekulyar biologiyada teskari transkriptsiyapolimeraza zanjirli reaktsiyasi (ing. reverse transkripsiyadan o'tgan polimeraza zanjirireaktsiyasi) odatda RT-PCR deb ataladi. RT-PCR muayyan ribonuklein kislota fragmentini (RNK) amplfilikatsiya usuli hisoblanadi. Bir zanjirli RNK molekulasi komplementarDNKga (cDNA) teskari transkriptsiya reaktsiyalarida aylantiriladi va keyinchalikbitta zanjirli DNK molekulasi an'anaviy PCR yordamida amplifikasiya qilinadi. RT￾PCR haqiqiy vaqtda PCR (ing. Real-time PCR, Q-PCR) bilan aralashib ketmasligikerak, bu ham ba'zan RT-PCR sifatida notogri qisqartiriladi.

mRNK ekspressiyasi. Matritsa ribonuklein kislota (mRNK, ma’nodosh so’z iRNK) oqsillarning birlamchi tuzilishi (aminokislotalar ketma￾ketligi) haqidagi ma'lumotni o'z ichiga olgan RNK . mRNK transkripsiyada DNK asosida sintezlanadi, keyinchalik oqsillarni sintez qilish uchun matritsa sifatida transkripsiyada ishlatiladi. Shunday qilib, mRNK genlarning ekspressiyasida muhim orin tutadi.