1. Фанга доир умумий тушунчалар, фаннинг мақсади ва вазифалари; Метрологиянинг ривожланиш тарихи, мақсад ва вазифалари; Асосий атама ва таърифлар

д_∑^ = д₁ + д₂ + ... д_n ,
S _∑=S₁, S₂ … S_n ,
бунда, д_∑ ва S _∑ — бутун асбоб хатолиги ва сезгирлиги;
д₁, д₂,... д_n – П₁, П₂,... П_n — ўзгартиргичлар хатолиги;
Si, S₂,... S_n - П₁, П₂,... П_n — ўзгартиргичлар сезгирлиги.
Бевосита ўлчаш асбоблари тезкорлиги, юқори сезгирли­ги, ишлатилишида оддийлиги билан ҳарактерланади, бироқ уларнинг аниқлиги чегараланган.
Ўлчанадиган катталикнинг қиймати маълум бўлган катталик билан бевосита қиёслаш учун мўлжалланган ўлчаш асбо- би таққасловчи ўлчаш асбоби дейилади. Қуйида таққасловчи ўлчаш асбобининг таркибий схема келтирилган.

X X, Х₂ Х₃ X_n_, Y


7.1-расм. Таққасловчи ўлчаш асбобининг таркибий схемаси.
Бундай асбобларда чиқиш катталиги Y тесҳари алоқаси- нинг махсус ўзгартиргичи ёрдамида кириш катталиги X билан бир тоифада бўлган Х_к катталикка айлантирилади. Таққословчи ўлчаш асбобининг таркибий схемаси ёпиқ схема ҳисобланади ва бундай асбоб учун қуйидаги муносабатни келтириш мумкин:
бунда, Snp ва Soбp — мос равишда тўғри ва тесҳари ўз- гартиргич занжирлари сезгирлиги (ўзгартириш коэффи­циента)
Агар S_пр»1 бўлса, унда 1 Sпр ≈0 бўлади. Унда S∑ =1 Sпр.
Таққослаш асбоблари кўрсаткичлари ва умумий хатолиги кўпрок, тесҳари ўзгартиргич кўрсаткичлари ва хатолиги би­лан аниқланади. Тесҳари манфий алоқа мавжудлиги асбобнинг аниқлигини оширади, бироқ унинг тезкорлигининг умумий сезгирлигини пасайтиради. Таққословчи асбобга мисол қилиб, тенг елкали тарози, электр ўлчаш потенциометри, фотометрли фотометрик курси, чизиқли ўлчовлар компараторини кўрсатиш мумкин.