1. Фанга доир умумий тушунчалар, фаннинг мақсади ва вазифалари; Метрологиянинг ривожланиш тарихи, мақсад ва вазифалари; Асосий атама ва таърифлар

Ўлчаш асбоблари
Асбоб кўрсаткичи ва ўлчанаётган катталик ўртасидаги боғланиш бўйича ўлчаш асбобларини аналог ва рақамли асбобларга бўлиш мумкин.
Аналог (узлуксиз) ўлчаш асбоби кўрсаткичлари ўлчанадиган катталик ўзгаришларининг узлуксиз фўнкциясидан иборат бўлган ўлчаш асбобидир ва улар юқори тезликка эга бўлиши билан бирга, уларнинг аниқлиги ҳисоб олиш хатолиги билан [одатда, (0,005-0,1) % ҳам бўлмаган даражада] чегараланади.
Кўрсаткичлари рақамлар шаклида бўлган, ўлчаш маълу- мотининг дискрет сигналларини автоматик тарзда ҳосил қилувчи ўлчаш асбоби рақамли ўлчаш асбоби дейилади. Бундай асбоблар чиқишдаги ўлчаш маълумотини электрон ҳисоблаш машиналари ёрдамида тахлил қилишга қулайлиги билан афзалдир. Бироқ бундай асбобларда уларнинг ўзига хос дискрет хатоликлар келиб чиқиши мумкин.
Шу билан бирга, ўлчаш маълумотининг берилишига кўра кўрсатувчи ва рўйхатга олувчи асбоблар, ўлчашнинг вақтга бўғликлигига кўра жамловчи ва интегралловчи асбоблар, жойида қўлланилишига кўра стационар ва қўзралувчи асбоблар бўлади.
Ўлчаш ускунаси (measuring installation) бир ёки бир нечта катталикларни ўлчашга мўлжалланган, бир жойда ўрнатилган ўлчовлар, ўлчаш асбоблари, ўлчаш ўзгартгичлари ва бошқа қурилмаларнинг ўзаро фўнкционал бирлаштирилган мажмуидир. Қиёслаш учун қўлланиладиган ўлчаш ускунаси қиёслаш ускунаси деб аталади. Эталон таркибига кирган ўлчаш ускунаси эталон ускуна дейилади.
Ўлчаш тизими (measuring system) назорат қилинадиган объектга хос бир ёки бир нечта катталикларни ўлчаш ва турли мақсадларда ўлчаш сигналларини ҳосил қилиш учун ушбу объектнинг турли нуқталарида жойлаштирилиб, ўзаро алоқа каналлари билан боғланган, фўнкционал бирлашти­рилган ўлчовлар, ўлчаш асбоблари, ўлчаш ўзгарткичлари, ЭҲМ ва бошқа техник воситалар мажмуидир.
Ўлчаш техникаси воситалари — ўлчашлар учун махсус мўлжалланган техник воситаларнинг қамрови. Ўлчаш тех­никаси воситаларига ўлчаш воситалари ва уларнинг мажмуи (ўлчаш тизимлари, ўлчаш ускуналари), ўлчаш жихозлари ҳамда ўлчаш қурилмалари киради.
Қўлланилиш доирасига кўра ўлчаш воситалари қуйидагича синфланиши мумкин.