Reja: Kirish. Asosiy qism: 1.Estoniya davlatining geografik o‘rni 2. Estoniya davlatining tabiiy sharoiti va foydali qazilmalari 3. Aholisi va mehnat resurslari 4. Xo‘jaligiga umumiy ta‘rif 4.1 Sanoati 4.2. Qishloq xo‘jaligi 4.3. Transporti va tashqi iqtisodiy aloqalari Xulosa. Foydalanilgan adabiyotlar.
Kirish Estoniya Sovet Ittifoqining tan olinmagan respublikasi boʻlgan va Sovet Ittifoqi hukumati qoʻli ostidagi hukumat tomonidan boshqarilgan 1940-yilning 17-iyunida sovet qoʻshinlari Molotov–Ribbentrop pakti asosida Estoniyaga bostirib kirgan. Natijada 1940-yilning 21-iyulida Estoniya Respublikasi hududida Estoniya SSR tuzilgan. Buning uchun Sovet Ittifoqi dastaklagan qoʻgʻirchoq hukumat] oʻrnatilgan. 1941-yildan 1944-yilgacha Estoniya hududi fashistlar Germaniyasi tomonidan ishgʻol qilingan va Reichskommissariat Ostland tarkibiga kirgan.
Aksar davlatlar[ Estoniyaning qoʻshib olinganini de jure tan olmagan va Sovet Hukumati tomonidan de facto boshqarilishinigina tan olgan yoki umuman tan olmagan.Ushbu mamlakatlarning ayrimlari Estoniyaning eski hukumati nomidan faoliyat yuritgan diplomat va konsullarni tan olishda davom etgan[ Natijada Estoniya 1940-91-yillar mobaynida de jure okkupatsiya qilingan mustaqil davlat hisoblangan
Estoniya poytaxti Tallin shahri boʻlgan. Respublika 15 rayonga boʻlingan, 33 shahar, 24 shahar tipidagi posyolkasi boʻlgan.
1988-yilning 16-noyabrida Estoniya Moskvadan suverenitet eʼlon qilgan Sovet Ittifoqi taʼsiri doirasidagi birinchi respublikalardan boʻldi. 1990-yilning 30-martida Estoniya SSR 1940-yildan beri ishgʻol qilinib kelinganini taʼkidladi va toʻla mustaqillikka oʻtish davri boshlanganini eʼlon qildi. 1990-yilning 8-mayida Estoniya Sovet Sotsialistik Respublikasi Estoniya Respublikasi deb qayta nomlandi. 1991-yilning 20-avgustida – Moskvada davlat toʻntarishi urinishi boshlanganidan keyin bir kun oʻtib – Estoniya Respublikasi mustaqilligi qayta tiklandi. Sovet Ittifoqi mamlakat mustaqilligini 1991-yil 6-sentabrda rasman tan oldi.
Estoniyada sinfiy jamiyat milodiy 2-ming yillikning boshida vujudga kelgan. 12–13-asrlarda eston elati shakllana boshlagan. 13-asrdan Estoniya xalqi nemislar soʻng danlar agressiyasini qaytarib kelgan. 13-asrning 2-choragi – 16-asrning oʻrtasida nemis salibchilari bosib olgan. Estoniya hududi Livoniyaning bir qismini tashkil qilgan. 16-asr oxirida Estoniya Shvetsiya (shimoliy qismi), Rech Pospolita (janubiy qismi) va Daniya (Saaremaa oroli) oʻrtasida boʻlib olingan. 17-asr oʻrtasida barcha hududi shvedlar qoʻl ostida boʻlgan.
Estoniya va Latviya chegaralarining 1939–2001-yillar oʻrtasida oʻzgarishi
1721-yilgi Nishtadt sulh shartnomasiga koʻra Estoniya Rossiya tarkibiga kirgan. Estlandiya (1816) va Liflandiya (1819) gubernyalarida krepostnoylik huquqining bekor qilinishi kapitalizmning rivojlanishini tezlashtirgan. 1858-yili Maxtrass dehqonlar qoʻzgʻoloni, 1872-yili Krengolm ishchilar stachkalari boʻlib oʻtgan. 20-asr boshida dastlabki sotsialist-demokratik tashkilotlar vujudga kelgan.
1917-yil oktabr oxirida Sovet hokimiyati oʻrnatilgan. 1918-yil 29-noyabrda Narvada ESSR (Estlandiya Mehnat kommunasi) eʼlon qilinib, 1919-yili milliy kontrrevolyutsiya va oq gvardiyachilar tazyiqi ostida agʻdarilgan. 1934-yil martida Estoniyada fashistlar toʻntarilish qilgan.
1940-yilning 17-iyunida sovet qoʻshinlari Molotov–Ribbentrop pakti asosida Estoniyaga bostirib kirgan. Natijada 1940-yilning 21-iyulida Estoniya Respublikasi hududida Estoniya SSR tuzilgan. Buning uchun Sovet Ittifoqi dastaklagan qoʻgʻirchoq hukumat oʻrnatilgan. 1941-yildan 1944-yilgacha Estoniya hududi fashistlar Germaniyasi tomonidan ishgʻol qilingan va Reichskommissariat Ostland tarkibiga kirgan. 1944-yili Sovet Ittifoqiga qayta qoʻshib olingan.
Aksar davlatlar Estoniyaning Sovet Ittifoqiga qoʻshib olinganini de jure tan olmagan va Sovet hukumati tomonidan de facto boshqarilishinigina tan olgan yoki umuman tan olmagan. Ushbu mamlakatlarning ayrimlari Estoniyaning eski hukumati nomidan faoliyat yuritgan diplomat va konsullarni tan olishda davom etgan. Natijada Estoniya 1940-91-yillar mobaynida de jure okkupatsiya qilingan mustaqil davlat hisoblangan.
1988-yilning 16-noyabrida Estoniya SSR Moskvadan suverenitet eʼlon qilgan Sovet Ittifoqi taʼsiri doirasidagi birinchi respublikalardan boʻldi. 1990-yilning 30-martida Estoniya SSR 1940-yildan beri ishgʻol qilinib kelinganini taʼkidladi va toʻla mustaqillikka oʻtish davri boshlanganini eʼlon qildi. 1990-yilning 8-mayida Estoniya Sovet Sotsialistik Respublikasi Estoniya Respublikasi deb qayta nomlandi. 1991-yilning 20-avgustida – Moskvada davlat toʻntarishi urinishi boshlanganidan keyin bir kun oʻtib – Estoniya Respublikasi mustaqilligi qayta tiklandi. Sovet Ittifoqi mamlakat mustaqilligini 1991-yil 6-sentabrda rasman tan oldi.
Estoniya — parlamentli respublika. Amaldagi konstitutsiyasi 1992-yil 3-iyulda kuchga kirgan. Davlat boshligʻi — prezident (2001-yildan Arnold Ryuytel), u Davlat kengashi tomonidan yashirin ovoz berish yoʻli bilan 5 yil muddatga saylanadi. Ketmaket ikki muddatga saylanishi mumkin. Qonun chiqaruvchi hokimiyatni 1 palatali parlament — Davlat kengashi (Riygikogu), ijrochi hokimiyatni bosh vazir boshchiligidagi hukumat amalga oshiradi
