1. Erkinlik darajasi bo’yicha energiya taqsimoti Gazning bajargan ishi

In T H

• R

• C

• In V = const

• Ideal gaz uchun CP = CV H R , CP — CV = R yoki
• C
• Agar —p nisbatni y - bilan belgilasak - ifoda quyidagi ko‘rinishni oladi:
• C

• V

• C

• C

• 1 =

• R

• V

• C

• V

• In T H (y — 1) In V = const

• bundan TVy 1 = const, yoki PV y -bo‘lamiz . Bu tenglamalar Puasson tenglamalari,
• adiabata ko‘rsatkichi deb ataladi.

• const adiabata tenglamalariga ega
• C

• " = y nisbat esa Puasson koeffitsienti yoki

• C

• 5. Qaytar va qaytmas jarayonlar. Sikllar
• Tizim bir qator termodinamik holatlardan o‘tib, o‘zining boshlang‘ich holatiga qaytadigan jarayon aylanma jarayon deb ataladi. Jarayonlar diagrammasida tsikl yopiq egri chiziq bilan tasvirlanadi (3 - rasm).

• 3-rasm.Termodinamik holatning to‘g‘ri tsiklli o‘zgarishi
• Ideal gaz bajargan siklni, kengayish jarayoni (1 - a - 2) va siqilish (2 - v - 1) jarayonlariga ajratish mumkin. Gaz kengayishi jarayonida bajarilgan ish (1a 2 V2, Vi 1) yuza bilan aniqlanadi va musbat deb hisoblana hisoblanadi.
• Gazsiqilishida bajarilgan ish (2 v 1 V1, V2 2) yuza bilan aniqlanadi va manfiy deb hisoblanadi. Natijada tsikl bo‘yicha gazning bajargan ishi (1a 2v 1) yuza bilan aniqlanadi.
• Siklda musbat ish bajarilsa A = |PdV > 0 u jarayon to‘g‘ri tsikl deb ataladi.
• Agarda tsiklda bajarilgan ish manfiy bo‘lsa
• A=|PdV<0

• u jarayon teskari tsikl deb ataladi.

• 4-rasm.Termodinamik jarayonning teskari siklli o‘zgarishi To‘g‘ri tsikl davriy ishlaydigan mashinalar, issiqlik dvigatellarida qo‘llaniladi. Bu mashinalar tashqaridan uzatilgan issiqlik miqdori hisobiga ish bajaradi.
• Teskari sikl sovutish qurilmalarida ishlatiladi. Sovutish mashinalarida davriy tsikl davomida tashqi kuchlar bajargan ishi hisobiga tizimning issiqlikligi temperatura yuqori bo‘lgan jismga uzatiladi.

• 5-rasm. Issiqlik mashinasining tuzilishi.

• Issiqlik dvigatelining ishlash printsipi quyidagi rasmda keltirilgan (5 - rasm). Temperaturasi yuqori bo‘lgan «isitgich» deb ataluvchi termostatdan (T1) tsikl davomida issiqlik mashinasi Q1 issiqlikmiqdori oladi va temperaturasi past bo‘lgantermostatga (T2) Q2 issiqlik miqdorini uzatadi.

• Sikl davomida bajarilgan ish

• A - Q, - Q2