№9 lаbоrаtоriya ishi mavzu: richard metodi bilan havo uchun adiabata ko’rsatgichini c

---

№ 9 LАBОRАTОRIYA ISHI
 
 MAVZU: RICHARD METODI BILAN HAVO UCHUN ADIABATA 
KO’RSATGICHINI C
P 
/ C
V
 ANIQLASH 
 
Ishning maqsadi: 
Po’lat zoldirning ossillyatsiya davrini o’lchash, havo uchun adiabata 
koeffisiyentini aniqlash.
Kerakli asboblar va materiallar:
Marriot kolbasi, ossillyasion trubka, sekundomer, aneroid barometr, 1inetic
menzurka, vazelin. 
Asosiy nazariy ma’lumotlar 
Gazlarning kinetik nazariyasi ideal gazlarning adiabata koeffisiyentini ko’rsata 
oladi. Gazning ichki energiyasini 
U 
unga tashqaridan uzatilayotgan issiqlik 
miqdorini
Q 
oshirish yoki uning ustida mexanik ish A
 
bajarish orqali o’zgartirish 
mumkin: 
ΔU = ΔQ + ΔW
(9.1)
 
Holatni adiabatik o’zgartirishlarda tashqi atrof muhit bilan issiqlik almashinuv 
bo’lmaydi. Shu sababli issiqlik miqdori o’zgarmaydi: 
Q = 0
(ya’ni entropiya 
doimiy qoladi). Ideal gaz qonunidan
p
⋅
V = m
⋅
R
⋅
T
U = C
V
⋅
m
⋅
T
(9.2), 
hamda (9.1) tenglamadan Puasson tenglamasi kelib chiqadi, u temperatura 
o’zgarganda holatning adiabatik o’zgarishini ifodalaydi: 
p
⋅
V = const 
bu yerda adiabata ko’rsatgichi va u quyidagicha aniqlanadi: 
= Cp/C
V
 
va C
P
=C
+ R, (9.3)
bu yerda 
C
P
 
– doimiy bosimda solishtirma issiqlik sig’imi
 C
V
 
- doimiy hajmda 
solishtirma issiqlik sig’imi