1. Elektr energiya manbalari. Yuklama uchburchak ulangan zanjir

Билет № 23
1. Elektr energiya manbalari.
2. Yuklama uchburchak ulangan zanjir.
3. Uch fazali zanjirlarning simmetrik shakli
4. Elektr zanjirlarni tavsiflovchi asosiy kattaliklar.
5. Induktiv bog'langan zanjirlarning ekvivalent sxemalari.

Javoblar

1
Mexanik, issiqlik, elektromagnit, yorug'lik, radiatsion nurlanish,
yadroviy parchalanish energiyalarini elektr energiyaga aylantiradigan
qurilmalar fizik manbalar deyiladi. Ularga elektr generatorlar,
termoelektr generatorlar, termoemission o'zgartgichlar,
magnitogidrodinamik (MGD) generatorlar va quyosh nurlanishi
hamda atom parchalanish generatorlari kiradi.

a) galvanik element,
b) doimiy magnitli o'zgarmas tok elektr generatori,
v) termojuft,
g) fotoelement.

2
Yuklama uchburchak ulangan uch fazali zanjirda shart bajarilganida va u simmetrik EYuK (kuchlanish) lar sistemasidan ta'minlanganida zanjirda simmetrik rejim yuzaga keladi (3.9 a-rasm). Kuchlanishlar topografik diagrammasi 3.9 b-rasmda keltirilgan. Unga ko'ra kuchlanishlar simmetrik yulduz hosil qiladi.

Kirxgofning birinchi qonuniga ko'ra liniya toklari faza toklari orqali quyidagicha ifodalanadi:

Bundan ekanligi kelib chiqadi, ya'ni liniya toklari simmetrik vektorlar sistemasini hosil qiladi. Yuklama induktiv ( >0) xarakterli bo'lganida faza toki mos faza kuchlanishidan  burchakka orqada qoladi (3.9 b-rasm).



liniya tokini faza toklari orqali ifodalaymiz:

boshqa liniya toklari uchun

Shunday qilib, yuklama uchburchak ulangan simmetrik uch fazali zanjirda liniya kuchlanishi faza kuchlanishiga teng bo'lib, liniya toki faza tokidan marta katta bo'ladi, ya'ni U_Л = U_ф, I_Л = I_ф.

3

Kompleks qarshiliklari o'zaro teng bo'lgan uch fazali yuklama simmetrik kuchlanish (EYuK)lar sistemasidan ta'minlanayotgan uch fazali zanjirning rejimi simmetrik rejim deb ataladi. Bunday zanjir shoxobchalaridan simmetrik toklar o'tadi.

4

Kuchlanish
Tok kuchi
Chastota
Quvvat
Magnit maydin
Elektr maydon
Eyuk

5

Induktiv bog'langan zanjirlarning ekvivalent sxemalari
Induktiv bog'langan zanjirlarni tahlil etish va hisoblash
birmuncha qiyinchiliklar tug'diradi. Bu ishni soddalashtirish
maqsadida induktiv bog'langan zanjirlarni ekvivalent almashtirish
usuli qo'llaniladi.
2.38-rasm, a da keltirilgan o'zaro induktiv bog'langan zanjirni
induktiv bog'lanmagan zanjirga almashtirishni tahlil qilaylik. Bunda
bo'lishi mumkin bo'lgan ikki holatni ko'rib chiqamiz:
1. Elementlarning bir xil nomlangan qismalari umumiy tugunga
ulangan sxema (2.38–rasm, a).
2. Elementlarning har xil nomlangan qismalari umumiy tugunga
ulangan sxema (2.38–rasm, b).
Agar 3- tugunda faqat uchta shoxobcha ulangan bo'lsa, u holda
sxemaga qo'shimcha shoxobcha kiritish shart emas.
1, 3 va 2, 3 qismalar orasidagi kuchlanishlar uchun quyidagi
ifodalarni yozish mumkin:
v



ulangan ikkinchi holatga mos keladi. Ishoralarning bunday tartibini
keyingi ifodalar uchun ham qo'llaymiz.
I 1  I 2  I 3  ifodadan foydalanib sistemaning birinchi
tenglamasidagi I 2 tokni, ikkinchi tenglamasidan esa I1 tokni istisno
qilib, quyidagi tenglamalarni yozish mumkin: