1. Don va don m

Don massasi komponentlari.
Don massasiga asosiy tur don bilan birgalikda har doim boshqa aralashmalar: boshqa tur o`simlik urug`lari va ifloslantiruvchi o`simlik urug`lari,organik va mineral chang va xokazolar har tushib koladi.Bu aralashmalarning miqdori va sifat tarkibi agrotexnika tarzi,hosil yigim-terimining tashkil qilinishi va usulidan boglik.
Asosiy tur don va barcha aralashma guruhlari talaygina miqdordagi mikroorganizmlarni uzida saqlaydi. 1 gr don massasida un yoki yuz minglab, ba`zan esa million ekzemplyar mikroorganizmlar topish mumkin. SHunday qilib, mikroorganizmlar-don massasining mukarrar yuldoshi, uning tarkibiy qismi, ma`lum sharoitda ular donning xoati va sifatiga muntazam ta`sir ko`rsatadi.
Don va aralashmalarning shakl va ulchami bo`yicha bir xil emasligi don massasidagi kattik jismlar orasidagi oralik-don oraligi fazosi, bushlik paydo bulishiga olib keladi.
Don oraligi fazosini tuldiruvchi xavo muntazam ravishda don massasining harma komponentlariga ta`sir qilib, uzining tarkibi,harorati va xatto bosimi bilan atmosfera xavosidan fark qilishi mumkin. SHunday ekan don oraligidagi xavoni har don massasining tarkibiy qismi deb aytish mumkin.
SHunday qilib, don massasi tarkibiga kuyidagi tashkiliy qismlar kiradi:
- Bir-biridan yirikligi, to`liqligi va holati bilan fark qiladigan asosiy tur doni (urug`i), ba`zan esa boshqa o`simlik turi doni (urug`i), kaysiki kullanilishi, harakteri va baxolanishi bilan asosiy tur donga uxshaydi;
-mikroorganizmlar;
-don oraligi fazosidagi xavo;
Bu doimiy komponentlardan tashqari, ayrim don partiyalarida zararkunanda va kanalar har uchrab turadi. Ularning don massasida uchrashi maqsadga nomuvfik holat bo`lib, buni ta`kib qilish kerak. Don massasida uzining tabiati bo`yicha turli xossalarga ega bo`lgan yuqorida ko`rsatib utilgan komponentlarning bulishi saqlash paytida albatta hisobga olinishi shart.