1-Dars. Olingan bilimlar yuzasidan takrorlash

96- mashq. Uyga topshiriq. Yuqorida berilgan chizmaning har biriga misollar yozing.


97- mashq. O'zlashma so'zlarning qaysi tilga oid ekanligini ko'rsating (arabcha, forscha, lotincha, ruscha)
Saodat, taxt, mashina, a'lo, she'r, karaxt, badjahl, shoir, maorif, xo'roz, gazeta, baxt, ruchka, sehr, stol, bioximiya, dazmol, ruxsat, ro'za, qoida, sur'at, obyekt, donishmand, parta, paravoz, muomala.
98- mashq. O'zbek tili leksikasining tashqi manba asosida boyishiga misollar ko'chiring.
99- mashq. Quyidagi matnni ko'chiring. Rus tilidan hamda arab va fors-tojik tilidan o'zlashgan so'zlarni alohida-alohida ko'chiring.


Savol va topshiriqlar

1. O'zbek tili leksikasi qaysi yo'llar bilan boyib, rivojlanib bormoqda?

2. Leksikaning ichki manbalar asosida rivojlanishi deganda nimani tushunasiz va ularning usullari qanday?
3. Tashqi manbalarga qanday holatlarda murojaat etiladi?
Quyidagi chizmani daftaringizga ko'chiring va uni yodda saqlang.


100- mashq. Tilimiz taraqqiyotida sinonimlar muhim ahamiyatga ega bo'lib, u ikki xil baza asosida paydo bo'ladi: tilning ichki imkoniyatlari asosida va boshqa tildan so'z olish natijasida. E'tibor bering!

1. Tojik tilida chorpoya olov chopon kissa dasta buqa jilt oftob osmon

2. O'zbek tilida so'ri o't to'n cho'ntak sop novvos muqova quyosh ko'k

Tojik tilidan so'z o'tish natijasida qo'shma va juft so'zlar ham paydo bo'lgan.

Bosh (pana), qon (xo'r), qo'sh (nay), shirin (so'z), yalang (bosh), qahr-g'azab, to'y-tomosha, sog'-salomat, achchiq-chuchuk.


101- mashq. Berilgan so'zlar qaysi tillardan o'zbek tilining leksik qatlamiga o'zlashganligini lug'at yordamida aniqlang. Bu so'zlarning o'zbek tilida qo'llanish sabablarini tushuntiring.
Sport taym, lizing, aviatsiya, garaj, okean, xorijiy kompaniyalar, firma, kooperativ, avans, sug'urta, aksiya, apelsin, limon, lenta, pyesa, epos, kokteyl, obyekt.