1. Бошќарув ќарорларини тайёрлаш жараёни ва ќабул ќилиш босќичлари

Boshqaruv qarorlarini qabul qilish jarayoni bosqichlari va uning bajarilishini nazorat qilish.

Reja.

• 1.Бошќарув ќарорларини тайёрлаш жараёни ва ќабул ќилиш босќичлари.
• 2.Бошќарув ќарорларини ќабул ќилиш усуллари ва амалга ошириш жараёнлари
• 3.Оптимал ќарорни ёки унга яќин ќарорни танлашда керакли усул ва услубни ќўллаш.

• Бошќарув ќарорлари демократик ва ўзини бошќариш тамойиллари асосида жамоа

аъзоларини ќарор ќабул ќилишда ќатнашувида амалга ошади.

1.Бошќарув ќарорларини тайёрлаш жараёни

ва ќабул ќилиш босќичлари.

•

• Менежмент амалиётида бошќарув ќарорларини ишлаб чиќиш ва амалиётга ќўллашнинг кўплаб

шакл ва методлари мавжуд. Саволларнинг мураккаблиги ва мазмунига ќараб, бошќарув ќарорларини тайёрлаш ва ќабул ќилишда, иќтисодий таxлил,

экспорт баxоларни каби

усуллардан фойдаланишдан раxбар фаолияти xаракатининг кетма-кетлигини умумий схемаси мавжуд, уни билиш аниќ ќарорни кўриб чиќишга ёрдам беради.

• Ќарор ќабул ќилишдан

олдин рахбар
ќуйидагиларни
аниќлаб олиш шарт:

• харакат маќсади ва

унга эришиш йўллари.

• Муаммонинг мухим томонларни.
• Керакли моддий, ва мехнат ресурслари.
• Бажарувчиларнинг

вазифалари.

• Вазифа

бажарилишини
ташкил этиш тартиби.

• Ташкилот фаолияти билан

боѓлиќ бошќарув ќарорлари
бевосита рахбар томонидан
ишлаб чиќилади, бу ќарорлар
ташкилот мезони ва
ќонунчиликка зид келмаслиги
керак. Жамоа «кенгаши» ќабул
ќилинадиган ќарорларни ишлаб чиќилишининг барча босќичларида фаол иштирок этади. хар бир муракаб
ќарорларни ќабул ќилиш
жараёни ўз ичига ќуйидагиларни олади:

• Маќсадни аниќланиши, муаммони тушуниш ва керакли ахборотни йиѓиш;
• Йиѓилган ахборотни

таснифлаш, тахлил ќилиш ва
бахолаш, яъни ахборотни ќайта ишлаш.

• Ќарорларни турли

вариантларини ишлаб чиќиш.

• Вариантларни тахлил ќилиш, мухокама ќилиш ва бахолаш.
• Охирги ва оптимал

вариантни ќабул ќилиш.

• хар бир ќарорни керакли шаклда хужжатлаштириш.
• Ќарорларни мухрлаб ќўйиш.
• Ќарорни бажарувчиларга етказиш.
• Ќабул ќилинган ќарорлар бажарилишини ташкил ќилиш.
• Ќарорни бажарилишини назорати ва хисоби.

• Биринчи босќичда жамоадаги ижтимоий-

иќтисодий жараён тахлил ќилиш асосида амалга ошади. Бу босќичда рахбар ва жамоа орасидаги
ўзаро муносабатига бодлиќ, рахбарни бу босќичда ишлаб чиќариш узлуксизлигини таъминлаш
маќсадида рахбар ижтимоий-иќтисодий муаммоларни ечишга катта эътибор бериши керак.

• Иккинчи босќичда йидилган ахборот тахлил ќилинади ва бахоланади. Бу босќич мураккаб жараён бўлиб, малака, билим ва тадбиркорликни талаб ќилади.
• Учинчи босќичда ахборотни йидиш давом этиб, унинг хаќиќий имкониятлари бахоланиб, бир неча ўзаро алмашувчан вариантлар, яъни муќобил вариантлар

ишлаб чиќилади. Муќобил, вариантлар маъсул
шахслар томонидан ишлаб чиќилиб, бевосита рахбар назорати остида бўлади.

• Тўртинчи босќичда муќобил ќарорларнинг тахлили ва хар томонлама мухокамасида ќарорлар ишлаб чиќилади. Ќанчалик муќобиллик кўп бўлса, шунчалик ќарорни оптимал вариантини танлаш ва тайёрлаш мумкин бўлади. Бошќарув ќарорларининг турли вариантларини тахлил ва бахолаш одатда ЭХМда таќќослаш орќали амалга оширилади.

• Бешинчи босќичда диќќат билан хар бир вариант кўриб чиќилади ва бахоланади, шунинг асосида охирги ва оптимал вариант танланади.
• 6-7-босќичларда, шунингдек кам ахамиятли мазмунга эга бўлган, танланган ќарорни аниќ тасвир бериладиган босќичдир.

• . Бу жараёнда хужжатнинг икки ќисми, яъни аналитик ва конструктив кўриб чиќилади. Аналитик ќисмида муаммони келиб чиќиш сабаблари, конструктивликда эса муаммони ечиш учун воситалар ва ресурслар, асосий йўллар ва услублар кўрилади. Ќарор

ишбилармонлик хусусиятига эга бўлиши керак.
Бошќарув ќарорлари амалиётда умумий сўзлар билан кўпинча ишланади (мажбур ќилмоќ, талаб ќилмоќ,
кўрсатмоќ, назарда тутмоќ ва х.к.).

• Охирги ва энг зарур босќичи ќабул ќилинган ќарорни батафсил тайёрлаш жараёнини ташкил этиш билан бевосита бодлиќдир.

Бошќарув ќарорларини тайёрлаш ва ќабул ќилиш жараёнини аниќ тизимли ёндашишни назорат
ќилишни талаб ќилади. Булар ќуйидагилар:

• ахборотнинг ягона комплекс тизимини яратиш. У ишлаб

чиќариш жараёнининг таркибий ќисмларини ќамраб олади, ўз ваќтида ва аниќ корхонанинг иќтисодий, ижтимоий-психологик ахволини тавсифлайди;

• -муаммолар ечишни тезлаштириш иќтисодий ва ижтимоий- психологик мухитлар унинг ўзгариши билан бодлиќ;
• алохида бўлмаган ва шу билан биргаликда барча вариантли ечимлар тахлили;
• ишлаб чиќаришга таъсир ќиладиган кучларни аниќлаш билан бирга эмас, балки улар самарадорлигини аниќлаш;
• тахлил ќилиш учун оператив, хисоб-китоб ва статистикадан кенг

фойдаланиш.