1 бош илмий-методик марказ 2

45 
БОШ ИЛМИЙ-МЕТОДИК МАРКАЗ 
– Учинчи босқич - бу технология тақдимоти - потенциал мижозлар ва 
буюртмачиларга намойиш қилиш учун лаборатория намунасидан саноат 
намунасига ўтиш. Прототип (экспериментал намуна) мижозлар билан яқин 
алоқани ўрнатиш ва маҳсулот ҳақида савол ва шарҳларни олиш имконини 
беради. Оммавий ишлаб чиқариш бошланишидан олдин кичик серия ишлаб 
чиқарилади, саноат дизайни, логистика ва сотиш бўйича ишлар бошланади. 
– Тўртинчи босқич - технологияни илгари суриш ва модернизация қилиш - 
маркетинг тадқиқотлари ва реклама кампанияларини ўтказиш, реклама 
маҳсулотларини реклама қилиш учун оммавий ахборот воситалари ва фикр 
раҳбарлари билан ишлаш. Мижозлардан олинган фикр-мулоҳазалар асосида 
технологияни такомиллаштириш ва модернизация қилиш бўйича ишлар олиб 
борилмоқда. 
– Бешинчи босқич - технологияни йўқ қилиш - энг катта иқтисодий ва 
экологик самарага эришиш учун, фойдаланишни бекор қилиш жараёни ғояни 
амалга ошириш босқичида, қўлланмада тавсияларни ҳисобга олган ҳолда 
ҳисоблаб чиқилиши керак. Технологиянинг моддий шакли билан уни тасарруф 
этишдан ижобий даромад олиниши мумкин - маҳсулотни қайта ишлаш ёки унинг 
баъзи қисмларидан кейинчалик фойдаланиш. 
Бироқ, барча лойиҳалар технологияни ривожлантиришнинг барча 
босқичларини босиб ўтишга қодир эмас - уларнинг аксарияти дастлабки 
босқичларда ва жараённинг ўртасида мавжуд бўлишни тўхтатади, бу давр "Ўлим 
водийси" деб номланади. Лойиҳанинг ўлим водийсига тушишининг асосий 
сабаблари: лойиҳани ишлаб чиқиш, миқёслаш ва амалга ошириш учун маблағ 
етишмаслиги; лойиҳанинг сармоядорлар учун ёқимсизлиги ва фаолиятнинг 
беқарорлиги туфайли корхоналарни қўллаб-қувватлаш; лойиҳа бўйича иш олиб 
боришда тадбиркорларнинг етарли даражада жалб этилмаганлиги; жамоанинг 
етишмаслиги; тадбиркорлик тажрибасининг етишмаслиги. Университет 
муҳитида янги ишбилармонлар томонидан топилган тажрибали ўқитувчилар ёки 
шериклар Ўлим водийсини енгишга ёрдам берадиган лойиҳаларга ёрдам 
беришади; университет ёрдам бериши мумкин бўлган иш қидирувчиларни 
(бизнес-фаришталарни) ёки венчур инвесторларни жалб қилиш. 
Университет муҳитида технологияларни тижоратлаштириш ҳақида гап 
кетганда, "академик тадбиркорлик" атамаси ҳам қўлланилади, бу тадқиқотчилар 
ва олимларнинг ривожланишини тижоратлаштиришда иштирок этишини 
англатади (ўз ишланмаларини тижоратлаштиришда иштирок этишини 
англатади). Тадқиқотларга кўра, маҳсулотни яратишнинг дастлабки босқичида 
(эрта тижоратлаштириш) технологияларни тижоратлаштиришни қўллаб-
қувватлаган 
ҳолда, 
университетлар 
технологик 
тадбиркорликни 
ривожлантиришга ижобий таъсир кўрсатмоқда, лойиҳаларнинг "ўлимини" 

---