16. Modda. Ibn Sinoning axloqiy qarashlari keltirilgan asarlarni o’qish va amal qilish
O’qish va amal qilish zarur bo’lgan asarlar:
“Axloq ilmiga doir risola”;
“Burch to’g’risida risola”;
“Nafsni pokiza tutish to’g’risida risola”;
“Adolat haqida risola”.
17. Modda. Olmoniyalik ulkan mutasavvif olima, zamondoshimiz Annemariye Shimmel xonim o’z kitobida keltirgan rivoyatni o’qish va amal qilish
O’qish va amal qilish zarur bo’lgan rivoyat:
“Rivoyat qilishlaricha, bir kuni xudojo’y so’fiy Robiya bir qo’lida bir chelak suv, ikkinchi qo’lida yonib turgan mash’ala ko’targancha Basra ko’chalaridan yugurib o’tayotgan ekan. Yo’lovchilar hayron bo’lib undan so’rashibdi:
- Bunchalar shoshilib qaylarga yo’l tutding, ey Robiya?
Robiya qo’lidagi chelakka ishora qilibdi:
- Do’zaxdagi o’tni o’chirmoqchiman.
Yo’lovchilar yoqalarini tutib, “astag’firulloh” degancha so’rashib:
- U holda qo’lingdagi mash’ala nechun?
- Bu mash’ala bilan jannatga o’t qo’ymoqchiman.
Yo’lovchilarning yuzlaridan qoni qochib qichqirishibdi:
- Allohdan mag’firat so’rab iltijo qil, ey badbaxt ayol, aks holda kofir qavmlardan bo’lib qolasan.
- Yo’q, azizlarim, meni noto’g’ri tushundinglar. Men kofir emasman, Alloh taolo bilan bandalar o’rtasidagi bu ikki pardani yo’qotmoqchiman xolos, toki bandalar Alloh taologa do’zax o’tlarida kuyishdan qo’rqishgani yoki jannat iqbolidan umidvor bo’lishgani uchun emas, balki Uning Alloh ekanligi, Biru Borligi va Baqiy go’zalligi uchun ibodat qilishsin”3.
18. Modda. Zardusht pandlariga amal qilish
Amal qilish zarur bo’lgan bandlar:
Dono o’z aqlu farosati bilan nodon qalbini yorutmog’i lozim;
Dono o’zgalarni o’z bilimidan bahramand etmog’i zarur;
Ey mardum! Shunday kishi gapiga quloq tutginki, u donishmand va rostlik tarafdori bo’lsin;
Kim farosatli, oqil va to’g’ri bo’lsa, parvardigori olam uning homiysidir;
Keksalar gapiga quloq soling va andisha bilan mulohaza yuritib, yaxshi bilan yomonni o’zingiz ajratib oling;
Otashdek pok va duraxshon bo’ling;
Pokhilqat kishigina Tangri inoyatiga erishadi;
Ey Axuramazdo! Seni qalb ko’zi bilan ko’rgandagina hamma narsaning yaratuvchi va boshlovchi, pok ruhning moyasi sen ekanligingni angladim;
Ey Axuramazdo! Bizni o’zingning muqaddas aqling moyasidan bahramand et;
Jahonga haqorat ko’zi bilan qaraydigan kishilar poktiynatlikdan yiroqdirlar;
Poktiynat kishilar to’g’rilik va do’stlik tarafdorlaridirlar;
Pok xulqli yurt hamisha yuksalish va taraqqiyotda bo’ladi;
Jannat muqaddas mazdoga aql bilan payravlik qilganlarga nasib etadi;
Axuramazdagina o’g’il qalbiga Osha ehtiromini jo etadi;
Kishilar yaxshi xulq bilan kamolot va mangulikka erishadilar;
Yaxshilik odamni mangulik kishvari – jannatga eltadi;
Har bir kishi andisha, guftor va kirdorda muqaddas aqlga suyanmog’i lozim;
Ey Mazdo! Jahonda sulhu tinchlikni ta’minlaydigan donishmandlikning padari sensan?
Aqli raso bo’lgan kishi baxtli va farovon yashaydi;
Yuksak aql Puli Sirotda yaxshi va yomonni ajratib oladi;
Har bir zardushtiy adolatli, sulhjuy va nekondosh bo’lishi lozim. U gina – kudratli va jangari bo’lmasligi kerak;
Biz hayvonlarning ko’payishi, parvarishi, ularga oziq- ovqat tayyorlash, binolar qurish payidan bo’lmog’imiz darkor. Hatto, o’zimiz uchun oziq – ovqat, kiyim – kechak hozirlash uchun ham biz chorvador bo’lmog’imiz lozim;
Ey Mazdoparastlar! Chorva mollarini yaxshi parvarish qiling, ularni behuda ozor va qatldan asrang;
Yaxshi ustozlar Tangriga yaqin odamlardirlar;
Nodon ibodat paytida raqsga tushgisi keladi;
Odamlarga yaxshilik qilmoq – dunyodagi eng mo’tabar odatdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |