1-боб ъфанларни ўрганисъҲ жарайонида босъҲлангиcҳ синфўҚувcҳиларда нафосат тарбийасини съҲакиллантирисъҲнинг илмий назарий асослари

1.2. Yoshlarda nafosat tarbiyasini shakllantirishga oid nazariy tushunchalar 

O’sib,  ulg’ayib  kelayotgan  yosh  avlodni  go’zal  xulq  atvorda  tarbiyalash 

bugungi  kunda  ham  o’z  dolzarbligini  yo’qotgan  emas.  Yoshlarda  nafosat 

tarbiyasini  shakllantirishdagi  birinchi  omil  bu  ulardagi  ehtiyojning  paydo  bo’lishi 

bilan izohlanadi. Ya’ni, estetik ehtiyojning yoshlarjda paydo bo’lishi. 

 

Yestetik  yehtiyoj  –  yestetik  badiiy  ta`sirlanishga,  nafosat  tuyg`ularini 

o`zlashtirishga  ma`naviy,  yuksak  badiiy  asarda  jamlangan  go`zallikdan 

rohatlanishga talab. U insonga, uning tabiatga xosdir va bu yehtiyojni rivojlantirish 

zarur. 

 

Bunga yerishish uchun, bir yehtiyojni qondirib, ikkinchisini yaratib, uni faol 

ribojlantirib, boyitib borishi talab qilinadi.  

 

Estetik  yehtiyoj  anglab  yetilmagan  (ko’proq  yemosional)  shakllarda 

namoyon  bo’lishi  mumkin.  Har  doim  yemosional  omilga  bog`liq  bo`ladi(haqiqiy 

go’zallik ta’siriga bog’liq). 

 

Estetik  ehtiyoj  –  ma’naviylik  ko’rsatkichi, “itimoiy  yestetik  yehtiyojlar 

vaular bilan tipologik mos keladigan badiiy  yehtiyojlar … jamiyatning yesttuk va 

badiiy  rivojlanishini…  yo’naltiradigan  qadryatli  “kuchlar  maydonini”  asosini 

tashkil yetishini”alohida takidlab o’tish kerak. 

 

Estetik  ong  –  estetik  ideal  nuqtainazaridan  borliqni,  uning  bahosini  aks 

yettiruvchi ijtimoiy ong shakllaridan biri. 

 

Estetuk  ongning  komponentlari:  estetik  sezgi,  kuzatish,  mushohada  qilish, 

idrok  yetish,  mulohaza  qilish,  qadryatlar,  qarashlar,  did,  ideal  va  albatta  –  go’zal 

deb  tan  olingan  ongning  estetik  bo’lmagan  shakli;  haqiqat,burch,  adolat  va 

boshqalar, ular estetik ahamiyatga ega bo’ladi. 

 

Ushbu tadqiqot uchun estetik ongning quyidagicha talqinini shakllantiramiz: