1-Bilet: maqollar

23-Bilet:
1. “Guliston” asarida insoniy fazilatlar shakllanishida ijtimoiy muhitning roli, ayniqsa davlatni boshqarib turganlarning odilligi, boshqaruvning insof va diyonatga asoslanganligi, amaldorlarning ijtimoiy adolat printsiplariga sadoqati muhim ahamiyatga ega ekanligini qayta-qayta ta’kidlanadi. CHunonchi, “Guliston” asarida mamlakatni boshqarishda insofu diyonatni qaror toptirish, uning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishini ta’minlashda, jamiyatni boshqarib turgan amaldorlarning hissasi katta ekanligini alohida ta’kidlaydi. Xuddi shuning uchun ham, davlatni boshqarib turgan podshoh insofu diyonatli rahbarni noinsof rahbardan ajrata bilishi, ayniqsa rost gapni aytuvchi, sadoqatli, sofdil vazir bilan fitna qo’zg’atuvchi vazirni farqlay bilish zarur, deb hisoblaydi (Sa’diy. Guliston. Toshkent, 1968, 22-bet). Jamiyatni, davlatni boshqarishda podshohning shaxsiy namunasi katta ahamiyatga ega, deb ta’kidlaydi. Asardagi fikrga muvofiq, davlat boshliqlarining xulq-atvori, xatti-harakati fuqaro uchun chinakam o’rnak bo’lmog’i darkor.
Muallif fikriga ko’ra, inson taqdirini ishq-muhabbatdan tashqarida tasavvur qilib bo’lmaydi. Bunday oliyjanob tuyg’u insonning barcha ajdodlari va avlodlarini o’zida qamrab olgan. Xuddi shuning uchun ham, ushbu oliyjanob tuyg’u ajdodlarimizdan meros bo’lib qolganligi rost. Turgan gapki, ishq rashk bilan yonma-yon turadi. Ishq — muhabbat va rashk haqida gapirganda ular orasidagi o’zaro aloqadorlik, o’zaro ta’sirni unutmaslik darkor. Ishq bilan rashk orasidagi mutanosiblikni ta’minlashning birdan — bir vositasi aqldir. SHoirning e’tirof etishicha, ishq aql yordamida boshqariladi. Agar ishq ixtiyori aql qo’lida bo’lsa, unda ishq mazmuni uzluksiz boyib boradi. Lekin aql-zakovat qancha qudratli bo’lmasin, ayrim hollarda ishq uni sindirib tashlashi ham mumkin. Xuddi shuning uchun ham, SHarqning buyuk shoiri, inson xulq-atvorida, hatti-harakatida ishqning aql-zakovat bilan uyg’unlashuvi inson barkamolligidan dalolat beruvchi mezon, deb kuylaydi.
24-Bilet:
1.