1 “Bank xisobi” fanining maksadi, predmeti va vazifalari. Boshqa fanlar bilan bog‘liqligi

Banklarda yuridik va jismoniy shaxslarga talab qilib olinguncha saqlanadigan depozitlar xisobvaraqlarini, xamda depozit xisobvaraqlarining boshqa turlarini ochish tartibi.
Банк ҳисобварағи – бу банк ва мижоз ўртасида тузиладиган махсус шартномага мувофиқ, мижознинг пул маблағларини сақлаш учун очилган ҳисобварағи тушунилади. bular: талаб қилиб олингунча депозит ҳисобварақлар; жамғарма; муддатли; кредит ҳисобварақлари каби турларга бўлинади. Talab qilinguncha saqlanadigan depozit hisobvaraqlari mulkchilik shaklidan qat’iy nazar, jismoniy va yuridik shaxslarga ochiladi. Tadbirkorlik faoliyati sub’ektlari bo’lgan rezident yuridik shaxslar, milliy valyutada talab qilib olinguncha depozit hisobvaraqlari ochish uchun bankka quyidagi xujjatlarni taqdim etishlari lozim:
hisobvaraq uchun ariza; tijorat faoliyati uchun davlat soliq xizmati idorasi tomonidan berilgan “Tijorat faoliyati bo’yicha tovarlarni olib keluvchi tadbirkor davlat ro’yxatidan o’tganligi to’g’risida” guvohnoma nusxasidavlat ro’yxatidan o’tganligi to’g’risidagi guvohnoma nusxasi; imzolar va muxr izi namunalari tushirilgan 2-nusxada varaqcha; ta’sis xujjatlari va unga kiritilgan o’zgarishlar; mijoz tomonidan pul-hisob kitob xujjatlarini imzolash vakolatiga ega bo’lgan shaxsning shaxsini tasdiqlovchi xujjati.
Shaxsni tasdiqlovchi xujjat nusxasi olinadi va mijozga qaytarib beriladi.
hujjatlar bank huquqshunosi, boshqaruvchisi tomonidan o‘rganilib chiqilgandan so‘ng hisobvaraq ochish uchun ruxsatni arizaga maxsus ajratilgan joyga o‘z imzosini qo‘yish orqali bildiradi. Agar ariza bergan korxona mazkur bankda birinchi marotaba deposit hisobvaraq ochayotgan bo‘lsa, bank O‘zbekiston Respublikasi Bank
Depozitorlarining Milliy Axborot Bazasi (BDMAB) dan arizachi ro‘yxatdan
o‘tganligi to‘g‘risida ma’lumot so‘raydi. Agar arizachi ro‘yxatdan
o‘tmagan bo‘lsa, bank arizachi taqdim etgan hujjatlar asosida mijoz faylini
shakllantiradi. Mijozning fayli shakllantirilgandan keyin
bank mijozga identifikator, ya’ni xosraqam berish maqsadida ikkinchi marta
BDMABga murojaat qiladi va mijoz to‘g‘risida ma’lumotlarni taqdim etadi. Mijozlar shaxsiy hisobvaraqlarining nomerlari ularda hisobga olinadigan mablag‘lar va boyliklar xarakteriga qarab 20 razryaddan iborat bo‘ladi.
Mijozlar shaxsiy hisobvarag‘i strukturasi quyidagi ko‘rsatkichlardan tarkib topadi:
scccc vvv k ssssssss NNN
bunda:
scccc – bosh kitob balans hisobvarag‘i;
vvv – valuta kodi;
K – nazorat kaliti;
ssssssss – mijozning BDMABdagi ro‘yxat nomeri (mijoz xosraqami);
NNN – shu balans hisobvarag‘i bo‘yicha mijozning shaxsiy hisobvaraq
tartib nomeri..