1. Aylanma kapital: mazmuni, tarkibiy tuzilmasi va foydalanish samaradorligi. Startaplarni va kichik biznesni moliyalashtirishning farqli va o’hshash jihatlari javob: 1

3-variant
1. Startap to’g’risida umumiy tushuncha, startaplarni moliyalashtirish usullari.
2. Moliyaviy hisobot: mazmuni, funktsiyalari va turlari.
JAVOB.1 So‘nggi yillarda biznesda startap kabi hodisa nafaqat mashhur, balki urf bo‘lib
qoldi. Televideniyeda startaplar haqida gapirishmoqda, bu haqda kitoblar chop
etilmoqda. Bir qarasangiz, internetda yangi tematik resurslar paydo bo‘lmoqda.
Startap bilan “tandirdan yangi uzilgan” kompaniya o‘rtasida farq bor-yo‘qligi ham
hammaga ham tushunarli emas. Startapning o‘ziga xos xususiyatlari bormi? Yoki
bu atama istalgan istiqbolli tashabbusga ishora qiladimi?
“Startap” so‘zi inglizcha “startup” – “startap” tushunchasidan kelib chiqadi
va u endigina yaratilgan yoki yaratilish jarayonida bo‘lgan kompaniyani anglatadi.
Bunda o‘sha kompaniyaning rivojlantirish va ilgari surish lozim bo‘lgan
qandaydir biznes g‘oyasi mavjudligi, ammo uning yaratuvchilari hozircha bozor
tadqiqotlari va uni amalga oshirish uchun mablag‘ qidirish bilan bandligi nazarda
tutiladi.
Ba’zan iste’molchilarga innovatsion tovar va xizmatlarni taklif qilmoqchi,
ammo hozirda mutanosib biznes-texnologiyalar va moliyaviy ko‘mak izlash
jarayonida bo‘lgan kompaniyalar “startaplar” deb ataladi. Bunday ularning kelajagi
ancha mavhum ko‘rinadi.
Faoliyat sohasidan qat’iy nazar, har qanday kompaniya startap deb
hisoblanishi mumkin. Biroq ayrim doiralarda yuqori texnologiyalar, “Internetbiznes” va “aralash fanlar” sohasidagi tashabbuslargina startaplar deb ataladi.
“Startap” tushunchasi o‘tgan asrning 30-yillarida Amerikada paydo bo‘lgan.
Aynan o‘sha paytda ikki talaba – Xyulett va Pakkard – mo‘’jazgina korxonaga
asos solib, uni “startup” deb atashadi. Keyin ayon bo‘lishicha, ushbu kompaniyani
yuksak istiqbol kutib turgan ekan. Ayni paytda bu kompaniya bizga HewlettPackard yoki HP nomi bilan ma’lum-u mashhurdir.
Startaplar haqida so‘z ketganda, yurtdoshlarimiz ko‘pincha o‘ziga o‘xshashlar
orasida alohida ajralib turadigan internet-resurslarni tasavvur qilishadi. Eng
mashhur va muvaffaqiyatli startaplar sifatida videofayllar xostingi Youtube, «xalq
entsiklopediyasi» – Vikipediya (hech bir bahs-munozara unga murojaatsiz
kechmaydi), shuningdek, eng yirik ijtimoiy tarmoqlar – Facebook va V Kontakte
tilga olinadi. Ko‘pchilik bu loyihalar negizida betakror g‘oya yotganligi uchun
shunchalik mashhur bo‘lib ketgan deb o‘ylaydi. Lekin bu unchalik ham to‘g‘ri
emas.
Boshqa mamlakatlarda “startap” tushunchasi biroz boshqacha talqin etiladi.
Startaplarning eng yorqin misollari – bu xalqaro miqyosda dovrug‘ qozongan ITkorporatsiyalar: Microsoft, Apple, Google. Ushbu gigantlarning tarixi, chindan
ham, mo‘’jaz narsadan – aynan esa, o‘z g‘oyalarini ro‘yobga chiqarishga
ishtiyoqimand bo‘lgan bir qancha hamfikrlarning kichik guruhidan boshlangan.