1. Alisher Navoiyning mumtoz poetikaga doir qarashlari aks etgan asarlari

37)Aflotunning adabiy estetik qarashlari
Qadimgi Yunon mumtoz falsafasida Aflotunning(427-347). qarashlari diqqatga sazovordir Uning nafosat borasidagi fikr-mulohazalari asosan “jon’,”Fedr”,”Bazm””qonun”asarlarida o’z ifodasini topadi.Aflotun suqrotdan farqli o’laroq g’oyalar muammosini o’rtaga tashlaydi uningcha asl borliq g’oyalardan iborat.Aflotun san’atning asl manbai bilimda emas ilhomda deb hisoblaydi.Uning nazdida shoir “faqat ilhomlangan va jazavaga tushgan paytida unda es hush yo’qolganida ijod qiladi,toki es hush joyida ekan u ijod va karomat qobiliyatidan mahrum.Shoir o’zi anglamagan holda telbavor holatda ijod qiladi.Aflotun talqiniga ko’ra borliq hissiy idrok etiladigan mudom o’zgarib turadiganreal narsalardan tashqari turadigan g’oyalardn iborat.Platon o’z talimoti Xudo bn bog’lanishini ochiq qayd etadi.faylasufning Xudoni mavjudlikning markaziga qo’yishi hamma narsada uning ishtiroki amri hamisha borlig’ini asoslashga intilishi keyinchalik xristianlikka qul keladi.platon falsafasida g’oya haqiqiy borliq aql idrok etadigan anglaydigan nomoddiy ko’rinmaydigan narsadir.

213	Мумтоз поэтикада лириканинг сирли қоришиқ жанрлари
214	Мумтоз поэтикада мувашшаҳ шеърлар бадиияти МУВАШШАҲ (араб. – безатилган, зийнат берилган) , акростих — Шарқ халқлари (араб, форс, эски ўзбек) мумтоз шеъриятида бадиий-ифодавий усуллардан бири. «Тавшиҳ» (араб. — «боғламоқ») деб ҳам юритилган. Мувашшаҳ асосан қасида жанрида ишлатилиб, унда шеърнинг ҳар бир байти ёки мисрасининг биринчи ҳарфларидан бирор сўз ёки жумла (кўпинча шеър бағишланган шахснинг номи) ҳосил бўлади. Мувашшаҳдан оят, қадис ва ҳикматли сўзларни шеър таркибига жойлаш мақсадида ҳам фойдаланилган. Ўзбек адабиёти тарихида шеърнинг бош қисмида киши исми берилган Мувашшаҳлар кенг тарқалган. Муқимий, Фурқат каби шоирлар кўплаб Мувашшаҳ ёзишган.
215