1. Alisher Navoiyning mumtoz poetikaga doir qarashlari aks etgan asarlari

169	2	1	2
“Xazoyin ul-maoniy” kulliyotidagi muammo janri

“Xazoyin ul-maoniy”dagi tartibga asosan, muammoning javobi
sarlavha sifatida matn boshida keltiriladi.
“Xazoyin ul-maoniy” kulliyotidagi barcha devonlar muayyan
kichik lirik janrlar bilan ziynatlangan. “G'aroyib us-sig‘ar” -
da bu holat ruboiy janri vositasida namoyon qilingan bo‘ lsa,
“Navodir ush-shabob” muammo, “Badoyi’ ul-vasat” lug‘ z va
tuyuq janrlari joylashtirilganligi bilan alohida ahamiyat kasb
etadi, “Favoyid ul-kibar” esa xulosalovchi janr hisoblanmish
fard bilan yakunlangan.
Alisher Navoiy bu janrlarni devonlarga taqsimlar ekan, mantiqiylikka ham rioya qilgan. Masalan, ruboiyda fikr va tuyg'uni lo'nda tarzda ifodalash imkoni
mavjud va aksar ruboiylarda asosan ishq mavzusi yetakchilik
qilgan. Bu esa aynan insonning ulg‘ayish jarayonidagi holathirini
o‘ zida aks ettirayotgandek. Muammo esa kishidan zehn,
diqqat va aqliy mehnat talab qiladi. Yigitlikda insonning aqli
eharxlanib boradi. Shu bois, “Navodir ush-shabob”da muammolarning
kelishi ayni shu holatning ifodasi deyish mumkin.
Qolaversa, “Xazoyin ul-maoniy”ga qadar yaratilgan “Badoyi’
ul-bidoya” devoniga kiritilgan muammolarning barchasi “Navodir
ush-shabob”ga ко‘chib o'tgan. Demak, shoir turkiy tildagi
barcha muammolarini qirq yoshiga qadat yozib bo‘lgan.
“Navodir ush-shabob”da muammolarning
kelishi ayni shu holatning ifodasi deyish mumkin.
Qolaversa, “Xazoyin ul-maoniy”ga qadar yaratilgan “Badoyi’
ul-bidoya” devoniga kiritilgan muammolarning barchasi “Navodir
ush-shabob”ga ко‘chib o'tgan. Demak, shoir turkiy tildagi
barcha muammolarini qirq yoshiga qadat yozib bo‘lgan.