1. Albatross plc ҳамда Budgie Ltd ўртасида музокаралар олиб борилаётган эди

KAZUSLAR:

1. Albatross plc ҳамда Budgie Ltd ўртасида музокаралар олиб борилаётган эди. Albatross plc Budgie Ltdга Albatrossнинг уруғни қайта ишлайдиган ускуналари учун кейинги беш йил давомида йилига £10000 тўлов асосида ойлик сервисни таъминлаш тўғрисида шартнома тузиш таклифи акс эттирилган хатни йўллади. Хатда Budgie Ltd почта орқали жавоб йўллаши кераклиги ёзилган эди. Афсуски, хатда кўрсатилган манзилда хатолик бўлганлиги учун хат 6 ноябрга қадар Budgie Ltdга етказилмаган. Budgie хатни қабул қилгандан сўнг, дарҳол унга почта орқали 6 ноябрь куни соат 11.00да жавоб йўллади. Бу вақт мобайнида, 4 ноябрь куни Albatross Canary Ltdдан сервисни йилига £9000 тўлов эвазига бажариш тўғрисидаги офертани қабул қилди. Albatross Budgieдан ҳеч қандай жавоб олмагач, 5 ноябрь куни Canaryга қўнғироқ қилди ва унга £8000 эвазига шартнома тузиш тўғрисида таклиф берди ва Canary бу таклифни қабул қилди. Albatross 6 ноябрь куни 1 ноябрда қилинган офертани бекор қилиш тўғрисида Budgie Ltdга факс жўнатди. Мазкур факс Budgieнинг факс машинаси орқали 6 ноябрь куни 10.45да қабул қилинган, аммо ўша куни соат 17.00гача ҳеч ким факсни ўқимаган.

Инглиз шартнома ҳуқуқи принциплари ва кейсларига асосланган ҳолда, Albatross plc, Budgie Ltd ва Canaryга ҳуқуқий маслаҳат беринг.

Ushbu holat Ingliz shartnoma huquqida pochta qoidasi orqali tartibga solinadi. Pochta qoidasiga ko’ra, pochta orqali qabul qilishning umumiy qoidasi shundan iboratki, ular xabar berilgandan ko'ra, ular joylashtirilgandan so'ng kuchga kiradi. Ushbu qoidaning asosiy sababi tarixiydir, chunki u pochta orqali aloqa bugungi kunga qaraganda sekinroq va unchalik ishonchli bo'lmagan davrga to'g'ri keladi. Hozir ham, qoidaning biron bir amaliy maqsadi bor, chunki u xatni qabul qilganini yoki taklif qiluvchiga yetkazganligini isbotlashdan ko'ra uning joylashtirilganligini isbotlash osonroqdir. Pochta qoidasi Adams v Lindsellda (1818) o'rnatilgan.

1817-yil 2-sentyabrda junni qayta ishlovchi javobgarlar da'vogarlarga xat yozib, ularga bir qancha qo'y junlarini sotishni taklif qildilar va ular pochtada javobini qabul qilishlarini bildirdilar. Afsuski, javobgarlar xatga to'g'ri manzilni kiritmadilar va natijada xat da'vogarlarga 5-sentyabr kechgacha yetib bormadi. Da'vogarlar javob xatini o'sha kuni kechqurun qabul qilishlarini xabarda yozib qoldirgan edi va xat 9-sentyabr kuni javobgarga yetib keldi. Ko'rinishidan, agar xatning asl nusxasi to'g'ri manzil kiritilgan bo'lsa, javobgarlar 7-sentyabrga qadar javob kutishlari mumkin edi. Bu sana keldi va ketdi, ular da'vogarlardan hech narsa eshitmadilar, shuning uchun 8 sentyabr kuni ular junni uchinchi shaxsga sotdilar. Ishdagi masala, 8-sentyabrda uchinchi tomonga sotilishidan oldin shartnoma tuzilganmi yoki yo'qmi edi. Sud aktseptni pochtaga joylashtirish bilanoq shartnoma tuzilgan, shuning uchun sudlanuvchilar 5-sentyabr oqshomidan boshlab bog'langan va shu sababli junni uchinchi shaxsga sotish orqali shartnomani buzgan deb hisobladilar. (Amaldagi qonunchilikka binoan, hatto pochta qoidalarisiz ham shartnoma tuzilgan bo'lar edi, chunki taklifni bekor qilish faqat taklif qilingan shaxsga yetkazilgan taqdirdagina kuchga kirishi mumkin edi - junni da'vogarlarga xabar bermasdan uchinchi shaxsga sotish bekor qilinmaydi. Ammo, 1818-yilda bekor qilish to'g'risidagi qoidalar to'liq ishlab chiqilmagan edi, shuning uchun sud ushbu savdoni taklifni bekor qilish uchun yetarli deb hisoblagan bo'lishi mumkin, shuning uchun samarali qabul 8-sentyabrga qadar amalga oshirilishi kerak edi.)

Pochta orqali qabul qilish xabar yetib borgandan ko’ra, xabarni joylashtirgan paytdan boshlab kuchga kiradi.