1. «Aholi statistikasi» fanini nimani o’rganadi?

86. Xalq xo’jaligi balansi (XXB) va milliy hisoblar tizimi (MHT) o’rtasidagi farqlari va o’xshashliklarini ayting.
Sovet statistikasining dastlabki bosqichi (1917-1930yy)da statistika uslubiyotining rivoji jadallashib, xorijiy statistika
yutuqlaridan keng foydalanishga harakatlar bo‘lgan. Maxsus uyushtirilgan ro‘yxatlar va tadqiqotlar o‘tkazilgan holda birinchi
marta xalq xo‘jaligi balansi tuzilgan.
Mht va xxb tizimlari bir biriga yaqin tizimlardir. Ikkala tizimda ham moddiy ishlab chiqarish va xizmat ko’rsatish jarayonlari
tan olinadi.
Farqi:
• MHT ХХBgа nisbаtаn o’zining kеng qаmrоvliligi bilаn аjrаlib turаdi. MHTdа iqtisоdiy jаrаyonlаrdа qаtnаshuvchi
bаrchа хo’jаlik birliklаrining fаоliyati nаtijаlаri, ulаr o’rtаsidаgi hаmmа iqtisоdiy оpеrаsiyalаr, ulаrning аktivlаri vа
pаssivlаridаgi o’zgаrishlаr to’g’risidаgi ахbоrоtlаr kеtmа-kеt, bir-biri bilаn uzviy bоg’lаngаn schyotlаrdа kеltirilаdi
• ikkаlа tizimdа ishlаb chiqаrish kоnsеpsiyasi bir-biridаn tubdаn fаrq qilаdi. MHTdа hаr qаndаy tоvаr ishlаb chiqаrish
vа хizmаt ko’rsаtish ishlаb chiqаrish sifаtidа hisоblаnаdi. ХХBdа esа, ishlаb chiqаrish sifаtidа tоvаrlаr ishlаb chiqаrish
vа bu tоvаrlаrni istе’mоlchigа еtkаzish bilаn bоg’liq хizmаtlаrginа hisоbgа оlinаdi
87. Kapital transfert nima?
«Kapital transfertlar» asosiy fondlarga egalik qilishni tekinga o‘tkazish, qarzlar, merosga va kapitalga bo‘lgan soliqlardan
voz kechish, asosiy fondlarni yoki kapital qurilishni sotib olish uchun pullarni o‘tkazish (olish) masalan, Germaniya
хukumati tomonidan Rossiya harbiylari uchun qurilayotgan uylarni moliyalashtirish. Kapital transfertlar donorlar oluvchi
va beruvchi mamlakatni aktiv va passivlarini o‘zgarishiga olib keladi, oluvchi (beruvchi) mamlakat milliy boyligi hajmini
o‘zgartiradi.
88. Sof soliqlar qanday hisoblanadi?.
- ishlab chiqarish va importga sof soliqlar, davlatning daromadlari hisoblanadi. Bunda faqat mahsulotga bo‘lgan soliq va
subsidiyalar emas, balki ishlab chiqarishga bo‘lgan soliqar ham hisobga olinadi
Sof soliqlar davlat boshqaruv idoralari sektorining birlamchi daromadi hisoblanadi. Sof soliqlar ikki qismdan: soliqlar va
subsidiyalardan iborat.