1 8-sinf geom yangi. 1-8-bet. 2015(boshi). p65



Download 2,81 Mb.
Pdf ko'rish
bet11/50
Sana06.04.2022
Hajmi2,81 Mb.
#532146
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   50
Bog'liq
Geometriya. 8-sinf (2014, A.Rahimqoriyev, M.To\'xtaxo\'jayeva)

B
A
D
C
l
2
l
1
59


31
Y e c h i l i s h i . 
ABCD
trapetsiyada 
AB
=
BC
=
CD
=
1 va 
AD
=
2 bo‘lsin.
AD
tomonning o‘rtasini 
P
bilan belgilaymiz (62- rasm). 
ABCP
to‘rtburchakning
AP
va 
BC
tomonlari teng va parallel. Demak, parallelogrammning alomatiga
ko‘ra, bu to‘rtburchak parallelogramm bo‘ladi. Shunga ko‘ra, 
PC
=
AB
=
1.
PCD
uchburchakning hamma tomonlari 1 ga teng, shuning uchun 

PDC
=
60°.
Shunday qilib, 
ABCD
trapetsiyada 

A
=

D
=
60° va 

B
=

C
=
120°.
J a v o b : 

A
=

D
=
60°, 

B
=

C
=
120°.
97.
1) Qanday to‘rtburchak trapetsiya deyiladi?
2) Trapetsiyaning qaysi tomonlari: a) asoslari; b) yon tomonlari deyiladi?
3) Qanday trapetsiya: a) teng yonli trapetsiya; b) to‘g‘ri burchakli tra-
petsiya deb ataladi?
98.
Trapetsiya uchidan o‘tmagan balandligi uni ikkita to‘g‘ri burchakli tra-
petsiyaga ajratadi. Shuni chizib ko‘rsating.
99.
To‘g‘ri burchakli uchburchakning gipotenuzasiga parallel to‘g‘ri chiziq
kesmasi uni qanday shakllarga ajratadi?
100.
To‘rtburchakning diagonallari teng. Shu to‘rtburchak teng yonli trapet-
siya bo‘lishi mumkinmi?
101.
To‘g‘ri burchakli trapetsiya yon tomonlarining nisbati 1 : 2 kabi.
Trapetsiyaning eng katta burchagini toping.
102.
Trapetsiyaning diagonali yon tomoniga perpendikular, shu diagonal qar-
shisidagi o‘tkir burchak 50° ga teng. Trapetsiyaning kichik asosi ikkinchi
yon tomoniga teng. Trapetsiyaning qolgan burchaklarini toping.
103.
ABCD 
trapetsiyaning asosidagi 
B
va 
C
burchaklari 110° va 99° ga teng.
Shu trapetsiyaning qolgan burchaklarini toping.
104.
1) 
ABCD
trapetsiyaning kichik asosi 
BC
=
4 sm. 
B
uchidan yon tomo-
niga parallel to‘g‘ri chiziq o‘tkazilgan. Hosil bo‘lgan uchburchakning
perimetri 12 sm ga teng. Trapetsiyaning perimetrini toping.
2) 
ABCD
to‘g‘ri burchakli trapetsiyaning (
AD
|| 
BC 
va 
BA

AD
) kichik
diagonali katta yon tomoniga teng. Trapetsiyaning kichik diagonali va
kichik asosi orasidagi burchak 50° ga teng. Trapetsiyaning o‘tkir burcha-
gini toping.
105.
Trapetsiyaning asoslari 12 sm va 20 sm, yon tomonlari esa 4 sm va
11 sm. Kichik asosining uchidan kichik tomoniga parallel to‘g‘ri chiziq
o‘tkazilgan. Shu parallel to‘g‘ri chiziq ajratgan uchburchakning peri-
metrini toping.
106.
Trapetsiyada: 1) uchta to‘g‘ri burchak; 2) uchta o‘tkir burchak;
3) uchta burchak yig‘indisi 180° ga teng bo‘la oladimi?
Javobingizni asoslang.
107.
AD
va 
BC
asosli 
ABCD
trapetsiyaning 
B
va 
C
burchaklarini toping,
bunda 

A
=
75° va 

D
=
55° (63- rasm). Bo‘sh joylarga mos javoblarni
yozing.
Savol, masala va topshiriqlar


32
T e o r e m a .
A
C
D
P
F
B
64
Y e c h i l i s h i .
A
va 
B

C
va 
D
burchaklar 
AD 
va 
BC
parallel to‘g‘ri chiziqlarni ... va ... kesuvchilar bilan kesi-
shishidan hosil bo‘lgan ..., shuning uchun 

A
+

B
=
...°
va 

C
+

D
=
...°. Shartga ko‘ra, 

A
=
75° va 

D
=
55°,
u holda 

B
=
...° 
− ∠
A
=
...° 

...° 
=
...° va 

C
=
...° 



=
=
...° 
− 
...° 
=
...°.
J a v o b :

B
=
...°, 

C
=
...°.
108.
ABCD 
trapetsiyaning asosidagi 
A
va 

burchaklari 72° va 86° ga teng.
Shu trapetsiyaning qolgan burchaklarini toping.
109.
ABCD
trapetsiyaning kichik asosi 6 sm ga, 
ABE
uchburchakning
(
BE
||
CD
) perimetri 36 sm ga teng. Shu tapetsiyaning perimetrini toping.
110.
To‘g‘ri burchakli trapetsiyaning qarama-qarshi burchaklaridan biri ikkin-
chisidan 40° ga katta. Shu trapetsiyaning burchaklarini toping.
ABCD
teng yonli trapetsiyani qaraylik. Bunda 
AD
=
a
– katta asos, 
BC
=
b
–
kichik asos bo‘lsin. Kichik asosining 
B
uchidan 
BP
balandlik o‘tkazaylik (64-
rasm). Balandlikning 
P
asosi 
AD
asosni 
AP
va 
PD
kesmalarga ajratsin.
Teng yonli trapetsiyaning o‘tmas burchagi uchidan o‘tkazilgan balandlik
katta asosini uzunliklari asoslari ayirmasining yarmiga va asoslari yig‘indisi-
ning yarmiga teng bo‘laklarga ajratadi

ya’ni:
2
b
a
AP

=

2
b
a
PD
+
=
.
I s b o t .
C
uchidan 
CF

AD
ni o‘tkazamiz. To‘g‘ri burchakli 
ABP 
va 
DCF
uchburchaklar teng: 
AB
=
DC
– shartga ko‘ra, 
BP
=
CF 
esa 
BC
va 
AD
parallel
to‘g‘ri chiziqlar orasidagi masofa bo‘lgani uchun. Uchburchaklar tengligidan,
AP
=
FD 
kelib chiqadi.
To‘g‘ri chiziqqa perpendikular ikki to‘g‘ri chiziq o‘zaro parallel bo‘ladi.
Parallel to‘g‘ri chiziqlar orasidagi masofa teng bo‘lgani uchun 
BC
=
PF
=
b
.
Demak, 
b
a
PF
AD
FD
AP


=
=
=

b
a
b
a
a
AP
AD
PD
+

=

=

=
.
Shunday qilib, 
b
a
AP

=
va 
b
a
PD
+
=
ekan.
M a s a l a .
Teng yonli trapetsiyaning asosi-
dagi burchaklari teng ekanini isbot qiling.
Y e c h i l i s h i . Trapetsiyaning 
B
va 
C
uch-
laridan 
AD
asosiga perpendikular o‘tkazamiz:
BP

AD

CF

AD
(64- rasmga q.). To‘g‘ri
A
65
°
B C
63
55
°
D
10- mavzu.
TENG YONLI TRAPETSIYANING XOSSASI


33
Savol, masala va topshiriqlar

Download 2,81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   50




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish