1- modul: ijtimoiy psixologiya faniga kirish 1-mavzu: Ijtimoiy psixologiyaning shakllanishi va rivojlanishi. Ijtimoiy psixologik g’oyalarning shakllanish tarixi

asosiy
vazifasi
dir. Bundan kelib chiqadigan umumiy ta’riflarga binoan,
ijtimoiy
psixologiya ijtimoiy muloqotning murakkab shakl va mexanizmlarini
o’rganuvchi fandir.
O’zbekiston Respublikasi Prezidenti
Sh.M. Mirziyoev
oliy ta’limni isloh
qilishda va malakali kadrlarni tayyorlashda ijtimoiy psixologiyaning fan sifatida
alohida o’rni borligiga jamoatchilik diqqatini qaratadi. Darhaqiqat, etuk kadr
bo’lish uchun shaxs nafaqat o’z iqtidori, bilimi va saviyasini oshirishi zarur, balki
jamiyatda turlicha ijtimoiy munosabatlar tizimiga tayyor bo’lmog’i, ijtimoiy
faoliyatni boshqarishning, odamlar bilan turli jamoalarda ishlash, xodimlar
faoliyatini muvofiqlashtirishga oid ilmiy qonuniyatlar va qoidalarni mukammal

---

3
egallamog’i zarur. Boshqaruv, marketing va menejment, ta’lim-tarbiya sohalarida,
ayniqsa, inson omili va uni boshqarishning psixologik tizimini bilishi – jamiyatda
sog’lom insoniy munosabatlarni shakllantirish orqali uni kamol toptirish yo’lidir.
Shuning uchun bugungi kunda
ijtimoiy psixologiya
va umuman ijtimoiy
faoliyat bilan shug’ullanuvchi fanlarning
asosiy vazifasi
– barkamol avlod
tarbiyasini ta’minlovchi barcha ma’naviy, ruxiy va insoniy munosabatlar
mohiyatini tahlil qilish, ularni boshqarishning eng samarali usullarini hayotga
tatbiq etishdir. Bu o’rinda, ayniqsa, ijtimoiy tafakkurning, yangicha dunyoqarash
va munosabatlarning shakllanishini, insonning o’ziga va o’zgalarga ta’sir etishning
mexanizmlarini o’rganish eng dolzarb masalalardandir.
2. Rus psixologiyasida ijtimoiy psixologiyaning predmeti haqidagi bahslar
Ijtimoiy psixologiya XX1 asrga kelib fanlar tizimida alohida o’ringa ega
bo’lgan sohalardan biriga aylandi. Chunki sir emaski, insoniy munosabatlar, har
bir faoliyat sohasida shaxslararo munosabat o’ziga xos dolzarblik kasb etib
bormokda.
Ijtimoiy psixologiyaning fanlar olamida paydo bo’lishi tarixiga nazar tashlar
ekanmiz, uning yuqorida ta’kidlanganidek, sotsiologiya va psixologiya fanlari
oralig’ida «tug’ilishi» jarayonining o’zi bir nechta
bosqichlar
ni o’z ichiga
olganligini ta’kidlash joiz:
1. Ijtimoiy psixologik bilimlarning falsafa va umumiy psixologiya doirasida
to’planishi (eramizdan avvalgi VI asrdan tortib toki yangi davrning XIX
asirigacha bo’lgan vaqtta);
2. Ijtimoiy hayot sirlarini falsafa, sotsiologiya va umumiy psixologiya doirasida
tushuntirish orqali mustaqil fanga aylanish davri (XIX asrning 50-60 yillaridan
to XX asrning 20-chi yillarigacha);
3. Ijtimoiy psixologiyaning mustaqil fan va amaliyot yo’nalishi sifatida to’la
shakllanishi davri (XX asrning 20-chi yillaridan boshlab).
Ijtimoiy psixologiyaning predmeti xususida ham tarixan