Atom energetikası sanaatı. Házirgi kúnde jer júzindegi 30 mámlekette atom elektrostansiyalari bolıp, olar ulıwma tutınıw etiletuǵın elektroenergiyanin` 17 % ni islep shıǵadı. Jer júzindegi atom elektrostansiyalarinin` ornatılǵan quwatı 360 Gvt ni quraydı. Dúnyadaǵı rawajlanǵan mámleketljer - AQSHda 98 Gvt, Fransiyada 63 Gvt, Yaponiyada 44 Gvt, Angliyada 13 Gvt, Rossiyada 20 Gvt hám Germaniyada 22 Gvt elektroenergiya islep shıǵıladı. Xalıq aralıq MAGATE shólkeminiń maǵlıwmatına qaraǵanda AESlar ushın yadro janar maysı rezervlari hesh qanday mashqala tuwdırmaydi. Yadro janar may shiyki o`nimi - bayıtılǵan uranning rezervlari dúnyadaǵı barlıq AESlarni 3000 jıl to'qtawsiz islewine jetedi
Usınıs etilgen ádebiyatlar :
1. Qayumov A. A., Raxmonov R. N., Egamberdieva L. Sh., Xamroqulov J. Tabiyattan paydalaniw jáne onı qorǵaw.- T.: “Ekonomika”, 2014.
2.Ergashev A., Ergashev T. Ekologiya, biosfera ha`m tábiyattı qorǵaw.
Tashkent. 2005-352 bet.
3. Sultanov R. S. Ekologiya ha`m qorshag`an ortalıqtı qorǵaw tiykarları.
T. Muzıka. 2007.
2 -Ámeliy shınıǵıw.
Tema:Dasturiy emes energiya dárekleri menen tanısıw
Da`sturiy emes hám qayta tikleniwshi energiya dárekleri
Jer júzindegi ulıwma energetikalıq resurslar hám olardı bahalaw
Da`sturiy emes hám qayta tikleniwshi energiya dárekleri
Organikalıq janar maylardı qosıw menen baylanıslı bolmaǵan energetika tuwrısında bilim beredi. «Alternativ hám qayta tikleniwshi energiya dárekleri» dasturiy hám rasturiy emes , keyin qaytatuǵın hám qaytalanbaytug`in energiya dárekleri haqqında túsinikler beriledi. Barlıq energiya dárekleriniń hasası bolǵan quyash energiyası hám quyash energiyası járdeminde ıssılıq hám de elektroenergiya islep shıǵarıw hám elektroenergiya óndiriwshi quyash elektrostansiyalarinin` sxeması hám islew tártibi kórsetiledi.
Tikleniwshi energiya dáreklerinen - samal energiyası hám energetikası hám de elektrostansiyalari, tolqınlar energiyası hám elektrostansiyalari, suw eliriwi energiyası hám de elektrostansiyalari, geotermal energiya hám elektrostansiyalar, taza energiyanı izlew hám de energiyanı tejew haqqında maǵlıwmatlar kiritilgen. Házirgi kúnde mámleketimizde qayta tikleniwshi energiya dáreklerinen biri esaplanǵan irrigatsiya sistemalarında paydalaniletuǵın suw eneriyasiga úlken itibar berilip atır. Gidroenergetikanin` rawajlanıwı - Ózbekstan Respublikası hám dúnyada gidroenergetikanin` rawajlanıw tariyxı, gidroenergetikanin` házirgi jaǵdayı hám keleshektegi rawajlanıw keleshekleri, gidroenergetika tiykarları, suw hám suw resursları, gidrologiyaning tiykarǵı túsinikleri, suw dereginiń jumısı, gidroenergetik resurslar, suw bazaları hám de gidroelektrostansiya (GES) beflarining xarakteristikaları hám basqalar haqqında maǵlıwmatlar kiritilgen.Keyin aytıw kerek hár qanday GESti onıń tiykarǵı energetikalıq úskeneleri hám gidrotexnikalıq imaratları quraydı. Sonin` ushın bul fande gidravlik turbinalar hám gidrogeneratorlar, tiykarǵı gidrotexnikalıq imaratları quramı, suw xojalıǵı sisteması, suw resurslarınan kompleks paydalanıw, irrigatsiya sistemaları suw energiyasınan paydalanıw, GESni irrigatsion hám energetikalıq sistemada islewi tuwrısında maǵlıwmatlar beriledi. Energetika rawajlanıwınıń máseleleri, enerya-tulqinin unamsız aqıbetleri, energiyanı tejew hám tejew usılları beriledi. mámleketler hám dúnya energetikasınıń házirgi jaǵdayı, máseleleri hám keleshektegi rawajlanıwı esaplanadi. Pánniń tiykarǵı aziypası,dasturiy –qaytalanbaytug`in hám de dasturiy emes - keyin qaytalanatug`in energiya dárekleri bolip tabiladi , energiya islep shıǵarıw imkaniyatın beretuǵın dereklerdiń resursları, olardı islep shıǵarıw usılları hám úskeneleri, olardı esaplaw, tańlaw, ekspluataciya qılıw bolip esaplanadi. qısqasha dúnyadaǵı ulıwma energetikalıq resurslar menen tanıstırıp ótemiz
Do'stlaringiz bilan baham: |