1 -Ámeliy shınıǵıw. Tema: Dasturiy energiya dárekleri menen tanisiw. Joba

Usınıs etilgen ádebiyatlar :
1. Qayumov A. A., Raxmonov R. N., Egamberdieva L. Sh., Xamroqulov J. Tabiyattan paydalaniw jáne onı qorǵaw.- T.: “Ekonomika”, 2014.
2.Ergashev A., Ergashev T. Ekologiya, biosfera ha`m tábiyattı qorǵaw.
Tashkent. 2005-312 bet.
3. Tursunov X. T. Raximova T. Ol. Ekologiya.-Tashkent.,
“Shınar ENK” 2006.-102 bet
4.Majidov T.Sh. Noananaviy va qayta tiklanivchi energiya manbalari.
2014 Tashkent. 49 bet
10- Ámeliy shiniǵiw
Tema: Termal energiyadan tuwrıdan-tuwrı paydalanıw.
Joba
1. Geotermal energiyadan paydalanıw tiykarları. 2 Geotermal suwdan elektr energiyasi alıw
Geotermal sózi greksheden geoerhám thermy-ıssılıq sózleri bolıp, geotermal energiya jer ıssılıǵı energiyasi dep ataladı. Jer tubinde kútá úlken ıssılıq muǵdarı bar. Odan júdá arzan hám ekologiyalıq zıyansiz uzınnan uzaq energiya alıw múmkin. esaplarǵa kóre, jer qushaǵında tóplanǵan ıssılıqtan alınatuǵın energiya jer júzindegi hámme organikalıq janar may rezjervinen olnadigan energiyadan bir neshe ese kóp eken. Biraq bul ıssılıq energiyasi tek ǵana jer astındaǵı qaynoq suwdan alınadı tek. Jer tubinde kútá úlken ıssılıq rezervlari bar. Odan júdá arzan hám ekalogik zıyansiz bitmas - tuganmas energiya alıw múmkin . Esaplarǵa kóre, jer qushaǵında tóplanǵan ıssılıqtan alınatuǵın energiya jer júzindegi hámme organikalıq janar may rezervinen olnadigan energiyadan bir neshe ese kóp eken. Biraq bul ıssılıq energiyasi tek ǵana jer astındaǵı qaynoq suwdan alınadı tek. Bul suw ekige bólinedi
1. Termal (ıssı ) suw - olardıń temperaturası 100 oS ge shekem boladı.
2. Paragidrotermal suw - olardıń temperaturası 100 oS den artıq boladı.
Orta Aziyada temperaturası 40 -2000 S átirapında ózgeretuǵın ulıwma aǵıs sarpı 0, 55 mln. m3/kun geotermal suw rezervi bar bolıp tabıladı. Házirgi waqıtta geotermal suwdan tek ǵana xalıq xojalıǵınıń kommunal xojalıǵında (úylerdi qizdırıw hám ıssı suw menen támiyinlew), parniklarda hám emlew maqsetlerinde isletiledi. Energetika hám ıssılıq menen támiyinlewde tiykarınan temperaturası joqarı hám kem mineralizatsiyali suw qımbatlı esaplanadı. Sebebi mineralizatsiyasi az bolsa, úskenelerdiń tat basıwı hám olardıń diywallarına duzlardı o'tirib qalıwı kem boladı. Jer qushaǵında gidrotermal suw júdá tereńde (1000 m tómende, tutınıw qılıw múmkin bolǵan suwdan tómende) jaylasadı. Esaplarǵa qaraǵanda hár 30 -40 m tereńlikte jer tubindegi suwnin` temperaturası 1 oS ga asar eken. Ayrim orınlarda olar 200 - 300 m tereńlikte ham (Kamchatka, Kuril atawlarında ) jaylasıwı múmkin. Kem jaǵdaylarda olar ıssı bug'li bulaqlar formasında da ushraydı. Kamshatkada 100 den artıq jer júzine shıǵıp turǵan joqarı temperaturalı termal suw bar bolıp tabıladı. 1941 jılda geyzerlar oypatlıqsı tapildi. Sol oypatlıqtaǵı Úlken geyzeri 100 oS temperaturadan artıq bug'li suw qospasın 300 m biyiklikke atip turadı. Kamshatkadagi derekler tek joqarı temperaturası (170 - 200 oS) menen emes, bálki kishi mineralizatsiyasi (0, 6 - 5, 0 g/l) menen de ajralıp turadı. Dúnyadaǵı geotrmal suwdan alınatuǵın energiya muǵdarı 60. 000 Mvt ni quraydı. 1984 jılda geotermal suwdan tek ǵana 1800 MvT energiya alınǵan usılardan : Amerika -500; Italiya -420 ; Meksika -75; YAponiya-70.