1 – ma’ruza ijtimoiy ekologiya fani reja

2.  Biotsenoz va uning turlari.   

Biotsenoz  biotizimda chegaralanmaganligi bilan farq qiladi.  Boshqacha  aytganda, 

biotsenoz-bu sodda (elementar) tabiiy turkumdir. 

---

 

Biotsenozni  turli  ko‘rinishdagi  organizmlar  (o‘simlik,  hayvonot, 

mikroorganizmlar) yig‘indisining yashash sharoitlari ma’lum darajada bir xil 

bo‘lgan  biotop  sifatida  aniqlash  mumkin  (yunoncha  «bios»-hayot,  «senoz»  -

jamoa, «tapos»-joy). 

 

 

L.B.Ruxin (1962) bo‘yicha «biotsenoz» - bu uzoq davr mobaynida oziqlanish, 

o‘sish  va  ko‘payish  maqsadlarida  birgalikda  ma’lum  hududda    (joyda)  yashash 

uchun  (biotip)  tashkil  topgan  tizim.  O‘likorganizmqoldiqlaridantashqiltopgan 

«qabriston»  (yunoncha  «tanatos»  -  o‘lik)  tanatotsenozdebataladi.  Biotsenoz» 

atamasini  1877  yilG.K.Mebiustomonidan  ilmiy  amaliyotga  tadbiq  etilib,  uni 

hayotning ma’lum birmaydonida organizmlar majmui sifatida qaraladi. 

 

L.B.Ruxin  biotsenozlarni  jo‘g‘rofik  tumanlarga,  provinsiya,  viloyat  va 

mintaqalarga guruhlash mumkin deb hisoblaydi.       

      Maydon  bo‘yicha  biogeografik  mintaqa  eng  yirik  hisoblanib,  ularning  paydo 

bo‘lishida iqlim hal qiluvchi ahamiyatga ega.