1 – маъруза энергетика энергия тежамкорлиги ва энергетика ресурслари

ҳақиқий, цех ёки корхонада ҳосил бўлган ишлаб – чиқариш шароитларини акс эттирадиган;

нормаллаштирилган, электр истеъмолини рационализациялаш ва оптималлаш имкониятларини ва механизмларда ва электр тармоқларидаги йўқотишларини ҳисобга олувчи;

келажакка мўлжалланган, ишлаб-чиқаришнинг ривожланишини олдиндан ҳисобга оладиган ва яқин келажакдаги ёки ундан кўпроқ муддатга (5 йилгача) унинг сифат ўзгаришларини ҳисобга оладиган ташкил этувчилар.

Электр балансининг бош мақсади – электр энергияни фойдали ишлатиш даражасини аниқлаш ва исрофларни пасайтириш йўлларини қидириш, электр истеъмолини рационализациялаш. Шунинг учун баланснинг асосий тури этиб асосан электр истеъмолини реал ҳажмини ва электр энергиядан фойдаланиш даражасини аниқловчи актив энергия балансини ҳисоблаш керак.
Кириб келиш ва сарф этиш қисмлари актив энергия ҳисоблагичи кўрсатиши ва ҳисобий қувват бўйича қабул қилинади ва ҳисобга олинади.
Актив электр энергия электр балансининг сарфий қисми қуйидагича сарф қисмларга бўлинади:

1. 
   ишлаб – чиқаришнинг энергия сиғимли жиҳозларининг турли звеноларида (электр печларда, компрессор ва насос қурилмаларда) йўқотишларни ҳисобга олмасдан чиқарилган маҳсулотга фойдали сарфни ажратиш билан, асосий технологик жараёнларга электр энергияни тўғридан-тўғри харажатлари;
   
2. 
   технологик жараёнларнинг такомиллашмагани ёки технологик нормалар бузилганлиги натижасида электр энергияни асосий технологик жараёнларга билвосита сарфи;
   
3. 
   электр энергияни ёрдамчи эҳтиёжларга (цех хоналарини шамоллатишга, цех транспорти, ёритиш) сарфлари;
   
4. 
   электр таъминоти тизими элементларида (трансформаторлар, реакторлар, линияларда) электр энергия йўқотишлари;
   
5. 
   электр энергияни четки истеъмолчиларга (ошхоналар, клублар, магазинларга) бериш.
   

Электр балансини тузиш вазифалари қуйидагилардир:

• 
  электр энергия сарфини 2,3,4,5 бандлар бўйича топиш, бу билан корхонанинг асосий маҳсулотига бўлган сарф ажратилади;
  
• 
  корхонанинг бирлик маҳсулотига кетадиган электр энергиянинг ҳақиқий солиштирима сарф нормаларини аниқлаш;
  
• 
  электр энергияни, ҳам ишлаб чиқаришдан ташқарига сарфларини (2,3,4,5 бандлар), ҳам технологик жараённи такомиллаштирувчи турли тадбирларни ўтказиш йўли билан асосий маҳсулот чиқаришга бўлган сарфларини қисқартириш имкониятларини аниқлаш.
  

Эркин нормаллаштирилган электр балансини тузиш корхонанинг ҳақиқий балансини таҳлил этишнинг охирги босқичи. Нормаллаштирилган электр баланси корхоналарда электр энергия иқтисодининг захираларини баҳолашга хизмат қилади.
Электр энергия иқтисод қилишнинг умумий захиралари амалга ошириладиган ўтаётган даврда кичик харажатлар билан ўтаётганга (W_т) ва келажак (W_n) га, яъни узоқ келажакда (3-5 йил ва ундан ортиқ) қўшимча харажатларни талаб этадиган тадбирларни ўтказиш ҳисобига амалга ошириш мумкин бўлган захираларга бўлинади.
Жорий захиралар объектнинг ҳақиқий электр балансини техник асосланган айрим йўқотишлари базасида тутилган унинг электр баланси билан таққослаш натижасида аниқланади.