1-§. Diyorimiz jahon sivilizatsiyasi beshiklaridan biri siz ushbu darslikda iv–xv asrlar

Madaniy va ma’naviy uyg‘onish. ⦁ IX asrning ikkinchi yarmida xalifalik hukmronligi tugab, ⦁ Somoniylar boshqaruvining qaror topishi bilan madaniy hayotning rivoji uchun keng yo‘l ochiladi. Movarounnahrning madaniy hayotida uyg‘onish davri boshlandi.
Buxoro, Samarqand, Urganch, Marv, Balx, Nishopur kabi markaziy shaharlarda kutubxonalar, kitob do‘konlari qurilgan. ⦁ Movarounnahr va ⦁ Xorazm jahon fani va madaniyati taraqqiyotiga ulkan hissa qo‘shgan buyuk siymolarni o‘z bag‘rida tarbiyalab kamolotga yetkazdi.
1004-yilda shakllangan “Dor ul-hikma va maorif” (“Bilimdonlik va maorif uyi”) – “Ma’mun akademiyasi”ning asosini ⦁ Abu Nasr ibn Iroq (X asr–1034), ⦁Abulxayr ibn Hammor (991–1048), ⦁ Abu Sahl Masihiy (970–1011), ⦁ Abu Rayhon Beruniy (973–1048), ⦁ Abu Ali ibn Sino (980–1037) va boshqalar tashkil etgan.
1017-yil Mahmud G‘aznaviy Xorazmga bostirib kirgandan so‘ng “Dor ul-hikma va maorif”ning faoliyati tugatilgan, olimlarning ko‘pchiligi G‘azna shahriga majburan olib ketilgan.
1997-yil 11-noyabrda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Xorazm Ma’mun akademiyasini qaytadan tashkil etish to‘g‘risida”gi farmoni chiqdi. 2006-yil kuzida Respublikamizda “Xorazm Ma’mun akademiyasi”ning 1000 yilligi nishonlandi.
2014-yil may oyida Samarqand shahrida O‘rta asrlarda Sharq olamida yashab ijod etgan buyuk alloma va mutafakkirlarning ilmiy merosini chuqur muhokama qilish va anglash, uning zamonaviy sivilizatsiya tarixida tutgan o‘rni va roliga baho berish maqsadida “O‘rta asrlar Sharq allomalari va mutafakkirlarining tarixiy merosi, uning zamonaviy sivilizatsiya rivojidagi roli va ahamiyati” mavzusida xalqaro konferensiya o‘tkazildi. Unda ellikka yaqin mamlakatlardan tashrif buyurgan vakillar ishtirok etdi. Konferensiya yakunida tegishli hujjatlar qabul qilindi.