1 – Амалий машғулот. Нефтни қайта ишлаш ва яримфабрикатларни тозалаш

Қаттиқ сурков мойлари кенг тарқалган; улар юқори ҳароратлар ва 
босимлар шароитида ишлайди. Уларга иккиолтингугуртли молибден, боғловчи 
модда ва учиб кетувчи эритгичдан таркиб топган антифрикцион сурков мойлари 
киради. Бундай сурков мойи детал сиртига суртилади, сўнгра детал 
қиздирилади. Эритгич учиб кетади, детал сиртида эса мустаҳкам плёнка 
қолади; бу плёнка детални ишдаги ейилишдан сақлайди. Қаттиқ сурков 
мойлари 250...350 
0
С ҳароратгача ишчанлик қобилиятига эга. 
10.2. Пластик сурков мойларининг эксплуатацион хоссалари 
Пластик сурков мойларининг энг аҳамиятли эксплуатацион хоссалари – 
мустаҳкамлик чегараси; қовушқоқлиги; механик, термик, коллоид, кимёвий ва 
радиацион стабиллиги; буғланувчанлиги; ташқи таъсирга бардошлигидир. 
Мустаҳкамлик чегараси сурков мойида структуравий каркас бузилиб, у 
оқувчанликка эга бўладиган силжишнинг минимал кучланиши билан 
тавсифланади. Пластик сурков мойининг силжишга мустаҳкамлик чегараси деб 
критик куч қийматининг сурков мойи қатламларининг силжийдиган бир бирлик 
юзасига бўлган нисбатига айтилади. Силжишга мустаҳкамлик чегарасининг 
қиймати қуюқлаштиргич сифати ва унинг пластик сурков мойидаги 
концентрацияси билан аниқланади. 
Мустаҳкамлик чегараси ҳароратга боғлиқ: одатда ҳарорат кўтарилганда у 
пасаяди. Лекин баъзи сурков мойлари (масалан, комплексли калцийли, 
силикагелли)да акси кузатилади – ҳарорат кўтарилганда мустаҳкамлик чегараси 
ортади. Мустаҳкамлик чегараси нолга тенг бўладиган ҳарорат – сурков 
мойининг пластик ҳолати суюқ ҳолатга ўтадиган ҳақиқий ҳарорати бўлади ва 
сурков мойи қўлланилиши чегарасини тавсифлайди. Сурков мойининг 
силжишга мустаҳкамлик чегараси қанчалик катта бўлса, у юзада шунчалик 
яхши ушланиб қолади ва кам томади (оқиб чиқади). Думалаш 
подшипникларида марказдан қочма куч таъсирида сурков мойи оқиб 
чиқмаслиги учун, мой силжиши кучланиши 180 Па дан кам бўлмаслиги керак.