0‘zbekiston respublikasi oliv va orta maxsus ta’lim vazirligi

Yosh guruhlarida gigiena


^i:Bolajorr dasturiga muvotiq maktabga-
_{£ t} . . cha yoshdad bolalarda gigiena va o'z-
va o z-ziga xizmat . , “ , , , ■ , , „ .
i i ■ - • i. ■ » • , o ziga hizmat malakalarim shakllantirish
malakalarim shakllantirish , . _ , . . .
lozim. Bunda bolalar egallashi kerak
boTgan gigiena va o^z-o^iga bizmat malakalari quyidagilarni o'z ichiga
qamrab oladk

• 
  taxminiy kun tartibi;
  
• 
  madaniy-gigienik ko'nikmalarni egallash va o'z-o"ziga xizmat;
  
• 
  uxlash gigienasi;
  
• 
  ovqatlanish gigienasi;
  
• 
  shaxsiy gigiena;
  
• 
  shikastlanishning oldini oiish.
  

Maktabgacha yoshdagi bolalarga taTim-tarbiyani bolalarni yosh gu- ruhlariga ajratgan holda olib borish samarali natija berar ekan. bolalarda gigiena va o'z-o'ziga xizmat malakalari ham boianing yosh xususiy~atidan kelib chiqib tashkil etiladi.
Ilk yosh gunih:Kattalar ko'magida suvni saehratmasdan yuvinisbga odatiantirib borish, og'zini chayqashga o'rgatish, shaxsiy dastro'molchani o‘z vaqtida qoTlashga o'rgatiladi. Bolalarda ovqalni tarribli y.evish maia- kalarini (nonni uvoq qihnasbk, ovqatni to'kmasbk. ogTzni yumib chay- nash, qoshiqni o'ng qoTda ushlab ibydalanishlikni) tarbiyalash. Shu- ningdek, kiyimlarni mustaqil ravishda yechinib, kiyinish malakalarini tarbiyalash. Kattalar ko'magida kiyimlarni o'zjavonlariga tartibii joylash- tirishga o'rgatish. Xonadatartiblilik va ozodalikni saqlashga odatiantirish.
Kichik gumh.Tungi vakunduzgi uyqudan so'ng. suvni saehratmasdan yuvinish. sovundan to‘g‘ri foydalanish malaka va kodikmalarini hosil qilish. Shaxsiy dastroTnoIchani o'z o’rnida qoTlashga o'rgatish. Ovqatlanish jarayonida qoshiqni o'ng qoTda ushlab, to'kmasdan, shosh-




masdan, og'zini yumib chaynashga o’rgatib borish, shuningdek. kiyim- larni mustaqil ravishda kiyinib. yechinish malaka va ko’nikmaiarini rivojlantirish.
O'rta guruh: Uyqudan so’ng va zarur bo’igan hollarda suvni sachrat- mas dan, isrof qilmasdan, sovundan to'g’ri foydalanib, toza yuvinishga o’rgatib borish. Sochiq biian quruq arttnishga odatlantirish. Oyoq va qo¹! uchun qo'tianiladigan sochiqlarni fa.rqi.ay biiish. Kattalarga yuvinmasdan salom berish hurmatsizlik ekanligini singdirish, Shuningdek, kiyimiami tez va to‘gⁱri kiyinib, yechinish malakalarini rivojlantirish. Kiyimlarni maxsusajratilganjoygatartib biian joy lashtirishga o’rgatish. Kiyimlardagi kamchiliklarni sezishga hamda tartibga keltirishga odatlantirish. O’rtoq- lardagi kamchilikni sezgan holda, sekin-asta ogohlantirish malakalarini rivojlantirish. Zarur holda sochni to’g’ri turmakiab olishga odatlantirish.
Katta guruh: Tez va toza yuvinish, tishni o’z vaqtida kunda ikki ma- rotaba - ertalab uyqudan so’ng va tunda uyqudan oldin shaxsiy tish tozalagichlar yordamida. yuvish. zarur hollarda og‘izni chayqashga o‘r- gatish. Hojatdan so’ng qo’lni yuvishga odatlantirish. Sovun, suvni isrof qilmasdan tejab foydalanishga o'rgatish.
Kattalargayuvuqsiz salom berish ularganisbatan odobsizlikekaniigini anglatish, “savob", “gunolr’ni farqlay bilishga o’rgatish.
Ovqatlanish jarayonida “Bismillohir rahmonir rahim” deb, qoshiqni o’ng qo’lda ushlab, tartibli ovqatlanishga o'rgatish, nonni uvol qilmasdan, ’’non ham rton-nonning uvog'i ham non" kabi xalq naqliga amal qilishga odatlantirib borish. Ovqatlangandan so’ng minnatdorchilik bildirib, bo'sh idishlarni yuvishga olib borib qo’yishga odatlantirish.
Tayyortov guruh:Yuvinish, ovqatlanish, kiyinish kabi ko’nikma va malakalarni rivojlantira borib, odatga aylantirish. Ertalab ota-ona, kat- talar va tengqurlar biian yuvinib bo'lgach salomlashish kerakligini ongli ravishda idrok etishga o’rgatish. Kundalik zaruriy holatlarda (hojat, yuvinish, kiyinib-yechinish) o’g’il va qiz bolalarga alohida yondashish, Bolalarda “uyaty ’’ibo^!’ kabi hislatlarni tarbiyalab borish. Sochga oro- yish berish. tirnoqlarni ko’zdan kechirishga o’rgatish. Kiyimlarni o’z o’mi da kiyishga, asrasbga odatlantirish. Kiyimlardan foydalanish lartib- lariga qarab o’z o’rnida qo’llashga o’rgatib borishfmaktabgacha ta’lim. muassasasida, mehmonda, kundalik faoliyatlarda), sabab-oqibat bog’- lanishlarni mustaqil seza olishga va uning oldini olishga tarbiyalash, Oilaning umumiy iqtisodiy.taqsimotidan kelib chiqib, o’ziga bog’liq nar-

salami tejab foydalanishga o'rgatish. Sabr-qanoat qilishning oddly ko^fn- nishlai'ini singdirib borish.

yuvinish jarayonida bir-biriga nisbatan mulozamat elementlarini (suv quyganda o‘ng qo'lida obdasta, elkasida sochiq kabilar) tarbiyalash.
? NAZORAT UCHUN SAVOL VA TOPSHIRIQLAR

1. 
   Jismoniy tarbiya. deganda nimatushuniladi?
   
2. 
   Jismoniy tarbiyaning maqsad va yazifalarini tu shunt! rib bering.
   
3. 
   "Bolajon" tayanch dasturida maktabgacha yoshdagi holalami jismoniy tarbiyalashning vazifalari sifatida nimalarga asosiy e'tibor qaratilgan? .
   
4. 
   Jismoniy tarbiyaning vositalariga nimalar kiradi?
   
5. 
   Jismoniy tarbiyaning tabby omillariga ni malar kiradi?
   

■ 6. Boia organizmini chiniqtirishda maktabgacha ta’iim yosh gumhi bilan bogliqllkda qanday o'ztga xosliklarni hisobga olish iozim?

7. 
   Maktabgacha ta'lim yoshidagi bolalarning jismoniy to'g^Lri rivojlanishi uchun qanday gigienik shart-sharoitlarni hisobga olish lozim?
   
8. 
   Maktabgacha ta'lim voshida kun tartibini iuzishdaqanday talablarga rioya qilish lozim?
   
9. 
   Jismoniy mashqlarga nimalar kiradi?
   
10. 
    Gimnastikaning qanday turlari mavjud?
    
11. 
    Maktabgacha ta'lim yoshidagi bolalarda o'yinning qaysi turidan foydalanish maqsadga muyofiq?
    
12. 
    Sayrni tashkil etish va o'tkazishda qanday talablarga rioya etish zarur?
    
13. 
    Maktabgacha ta'lim yoshidagi bolalarni rivojlantirishning o'ziga xosliklari nimalardan ibovat?
    

1.