07 afo organov dykhanija

Биринчи нафас механизми

• Соғлом бола туғилганда баланд товушда қичқиради ва биринчи бор чуқур нафас олади. Бунга сабаб киндик боғлангач, йўлдош орқали таркибида кислород бўлган қон келиши тўхтаб, бола қонида кислороднинг парциал босими камайиб, карбонат ангидрид эса кўпаяди, РН пасаяди. Аорта, уйқу артерияси ва тери рецепторлари орқали борган импульс нафас олиш марказини рефлектор тарзда таъсирлантиради. Диафрагмани қисқариши кўкрак қафаси ичида манфий босимни яратиб, нафас йўлларидан ҳаво киритилиши енгиллашади

Патологик нафас турлари Куссмаул нафаси

• Куссмаул нафаси -чуқур ва шовқинли нафас олиш бўлиб, гипервентиляция аломатларидан ҳисобланади, метаболик ацидознинг оғир шаклида, кўпинча диабетик кетоацидоз, ацетонемик синдром ва оғир буйрак дисфункциясида кузатилади

Чейн-Стокс нафаси

• Давший нафас олиш, унда нафас олиш ҳаракатлари аста-секин тезлашади ва чуқурлашади, бешинчи ёки еттинчи нафасда максимал даражага етиб, яна заифлашади ва камаяди кейин пауза кузатилади (юрак ва цереброваскуляр етишмовчилик).

Биот нафаси

• Мунтазам ритмик нафас олиш ҳаракатларининг узоқ паузалар билан алмашиниб турадиган патологик нафас тури (марказий асаб тизими жароҳати).

Ўпканинг нафас олиш функциясини баҳолаш усуллари

• Спирография
• Спирометрия
• Пневмотахометрия
• Рентгенография
• Компьютер томография
• Магнит-резонанс томография
• Бронхография
• Бронхоскопия

Спирография

• Спирография - нафас олиш ва нафас чикариш ҳажмини узлуксиз қайд қилиш усули. Олинган график эгри чизиқ спирограмма дейилади. Спирограмма ўпка ва нафас олиш ҳажми, нафас олиш тезлиги ва ўпканинг максимал вентиляциясини аниқлаш учун ишлатилиши мумкин.
• Спирография тинч холатда 5 ёшдан катта болаларда қўлланилади.

Спирометрия

• Спирометрия - спирометр ёрдамида нафас орқали чиқариладиган ҳаво ҳажмини ўлчаш усули.