01 умичт ўқув қул

 
 
 
 
Ko’rsatkichlar
НД
-1250
НД
-1250 M
y
u
k
la
sh
 
k
o
lo
n
n
a
si
 
g
o
ri
zo
n
ta
l 
 
sh
n
ek
 
ek
st
ra
k
ts
iy
a
la
sh
 
k
o
lo
n
n
a
si
 
y
u
k
la
sh
 
k
o
lo
n
n
a
si
 
g
o
ri
zo
n
ta
l 
 
sh
n
ek
 
ek
st
ra
k
ts
iy
a
la
sh
 
k
o
lo
n
n
a
si
 
Shnek o’ramlarning soni, 
dona 
umumiy.................. 
erituvchi zonada ...... 
11.75 
11.5 
3.5 
3.5 
22.75 
18.5 
9.5 
9.5 
3.5 
3.5 
27.5 
18.5 yoki 
20.5 
Shnek 
ustli 
qabul 
o’ramining 
qadami, 
mm....................... 
540 
- 
- 
460 
- 
- 
Qolgan 
o’ramlarning 

---

136 
qadami, mm........... 
550 
450 
450 
560 
450 
450 
Shnek 
o’ramining 
qalinligi, mm.......... 
10 
10 
10 
10 
10 
10 
Shnek o’qining diametri, 
mm.......... 
120 
120 
120 
120 
120 
120 
Uzatish soni 
reduktorning…… 
konusli uzatmaning……. 
1:291 
1:4 
1:291 
1:4 
1:291 
1:4 
1:291 
1:4 
1:291 
1:4 
1:291 
1:4 
Shnekli valning aylanish 
tezligini o’zgarish 
diapazoni,min
-1
............... 
1730-290 
- 
- 
1730-290 
- 
- 
Shnekli 
valning 
bir 
marta 
aylanish 
vaqti, 
sek...................... 
42...240 
61 
72 
42...240 
61 
72 
Diametr, mm 
kolonnalarning….. 
shneklarning…….. 
1250 
1242 
1250 
1220 
1250 
1220 
1250 
1242 
1250 
1220 
1250 
1220 
Shnek 
elektrodvigatelning 
quvvati, kVt.......... 
4.4 
3.5 
5.0 
4.4 
3.5 
5.0 
Unumdorligi, t/sut......... 
132 (kungaboqar kunjarasi) 
164 (paxta kunjarasi) 
140 (kungaboqar kunjarasi) 
 
9.5.Ko’p bosqichli sug’orish usulida ishlaydigan ekstraktorlarlar
Ko’p bosqichli sug’orish usulda ishlaydigan ekstraktorlarda ekstraktsiyalanish 
jarayoni 
mistsellaning 
qarama-qarshi 
resirkulyatsiyalash 
sharoitida 
o’tadi. 
Resirkulyatsiya jarayonida har bir bosqichda mistsella ekstraktsiyalanayotgan 
material qavatidan o’tib yig’gichga tushadi va u erdan nasos yordamida yana xom 
ashyoning ustidan sachratib beriladi. 
Bu usulda ishlaydigan ekstraktsiyalash qurilmalarda kontsentratsiyasi 20-35% 
bo’lgan, o’z-o’zidan filtrlangan mistsella olinadi. Bu qurilmalarda erituvchi xom 
ashyoning ustidan sachratgichlar yordamida sepiladi, ekstraktsiyalanayotgan material 
qatlamidan o’tib moyni eritadi, filtrlanib, mistsella yig’gichga tushadi.
Bu ekstraktorlar ishchi qismining konstruktsiyasiga ko’ra tasmali (lentali), 
cho’michli, korzinali, rotor- karuselli, konveyerli turlariga bo’linadi. 

---

137 
Tasmali (lentali) ekstraktor M
ЭЗ
ko’p bosqichli sug’orish usulida ishlaydigan 
ekstraktor (65-rasm). “De-Smet” va M
ЭЗ
tipidagi tasmali ekstraktorlarning 
konstruktiv xususiyatlardan biri tasmali trnsportyorning faqat yuqori shoxining 
ishlatilishi, ekstraktsiyalanayotgan material trnsportyorda quzg’almas qavatda 
bo’lishi, ekstraktorning butun hajmidan 25% foydali ish uchun ishlatilishidir. 
Ekstraktorlarning kamchiliglaridan yana quyidagilarni ko’rsatish mumkin: mistsella 
va erituvchining sirkulyatsion sistemaning murakkabligi, nasoslarning ko’pligi. 
Ekstraktorlarning afzalliklari:
-
chiqayotgan mistsellanning kontsentratsiyasi yuqori (25...35 %) bo’ladi, bu esa 
mistsellani distillyatsiyalash uchun issiqlik sarfini kamayishiga olib keladi; 

---

138 
63-rasm. 
НД
-1250M ekstraktori. 
1- uzatma, 2-gorizontal shnek, 3- yuvish sistemasi, 4-yuklash kolonnasi, 5-ishchi shneklar, 6- 
yo’naltiruvchi plastinalar, 7- taqsimlovchi zont, 8- mistsella chiqadigan patrubkalar, 9-deaeratsion 
patrubka, 10- dekantator, 11- qiya ta’minlovchi, 12-markaziy ta’minlovchi, 13, 14-uzatma, 15- 
shrotni ekstraktordan chiqarish uchun parraklar, 16-shrot uchun patrubka, 17- deaeratsion patrubka, 
18-erituvchi uchun sachratgichlar, 19- kuzatishh oynalari, 20- ekstraktsiyalash kolonnasi, 21-lyuk, 
22-tormozlanish plastinalari, 23- yo’naltiruvchi plastinalar. 

---

139 
-
mistsella ekstraktsiyalanadigan material qavatidan o’tib filtrlanadi, uning 
tarkibida mexanik aralashmalar miqdori kamayadi; 
-
ekstraktorning balandligi uncha katta bo’lmaydi. 
Tasmali (lentali) ekstraktorning asosiy ishchi qismi gorizontal to’rsimon 7 
tasmali transportyor hisoblanadi. Transportyorning yuqori qismi ishchi bo’lib, uning 
uzunligi 14,4 m tashkil etadi. Tasmadagi ekstraktsiyalanadigan materialning eni 2,4 
m, qavatning balandligi 0,8...1,4 m tashkil etadi. Tasmali transportyor ikkita juft 
(etaklovchi va etaklanuvchi) 4 va 17 yo’lduzchalarga o’rnatilgan. Boshqarib turuvchi 
yo’lduzchalar variator, uzatma va xrapovikli mexanizm orqali harakatga keltiriladi. 
Maxsus xrapovikli mexanizm yordamida transportyor to’xtab-to’xtab harakatlanadi. 
Variator yordamida transportyorning harakatlanish tezligi 0,5 dan 5,0 m/soat cha 
o’zgartiriladi (amalda 4,5...5,0 m/soat tashkil etadi). 
Tasmali (lentali) ekstraktor 5 korpusdan iborat bo’lib, korpusning ustki qismiga 
14 yuklash bunkeri va uning ustidan 13 shlyuzli qopqoq joylashgan. Bunker xom 
ashyo sathini boshqarish 15 va 16 avtomatik qurilmalari bilan jihozlangan. Ular 
yordamida erituvchi bug’lari tashqi muhitga bunkerdan chiqib ketmasligi uchun 
qopqoq (zatvor) hosil qilib turiladi. 
Bunkerning ostki qismiga 12 vertikal shiber o’rnatilgan bo’lib uning yordamida 
ekstraktsiyalanadigan material balandligini 0,8...1,4 m oralig’ida boshqarib turadi.
Transportyorning ikki yon tomoniga ekstraktorning butun uzunligi bo’ylab 
ekstraktsiyalanayotgan material yon tomonlarga to’kilib ketmasligi uchun maxsus 
setka o’rnatilgan. Tasmadagi xom ashyoning ustiga erituvchini yuborish uchun ikki 
qatorda sachratgichlar joylashgan. 
Ekstraktorda mistsellani retsirkulyatsiyasi uchun sakkizta bosqich bo’ladi. 
Transportyorning ustki shoxi ostiga sakkizta mistsella yig’gich