|
msonmng ruhiy-iizioiogiK lmKomyatian namaa texniKa vositaianning ko‘rsatkichlari hisobga olingan. j
Amalga oshirilgan hujjatlarni bir xillashtirish natijalari majburiy
huquqiy shakl — standart darajasiga yetkaziladi. Standart talabi u amal qiladigan soha (mamlakat, tarmoq, ayrim tashkilot) doirasida majmuriy xususiyatga ega bo'ladi1. j
Standartlar mahsulot, ishlar, xizmatlar uchun ishlab chiqiladi.
1993- yil 28- dekabrda qabul qilingan O'zbekiston Respublikasining
„Standartlashtirish to ‘g‘risida“gi Qonuniga (mazkur QonUnga quyidagilarga muvofiq o'zgartirishlar kiritilgan: 0 ‘zR 26.05.2000
y. 82-II-son Qonuni, 0 ‘zR 25.04.2003- y. 482-II-son Qomjni) binoan, standartlashtirish — bu: j
— mahsulotlar, jarayonlar, ishlar va xizmatlarning (buncjan buyon m atnda «mahsulot» deb yuritiladi) aholining hayoti, sog‘lig‘i va mol-mulkiga, atrof muhit uchun xavfsizhgi, resurslarni tejash masalalarida iste’molchilar va davlat manfaatlarini himqya qilish; !
— mahsulotlaming o‘zaro almashinuvchanhgini va bir-biriga mos kelishini ta’minlash; j
— fan va texnika taraqqiyoti darajasiga, shuningdek, aholiriing
hamda xalq xo'jahgining ehtiyojlariga muvofiq holda mahsulot sifatini hamda raqobat qila olish imkonini oshirish; i
— barcha turdagi resurslar tejalishiga ko‘maklashish, islilab chiqarishning texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlarini yaxshilash; i
— ijtimoiy-iqtisodiy, ilmiy-texnikaviy dasturlar va loyihalami amalga oshirish; j
— tabiiyva texnogen falokatlar hamda boshqa favqulodda
vaziyatlar yuzaga kelish xavf-xatarini hisobga olgan hcjlda xalq xo'jaligi obyektlarining xavfsizligini ta’minlash; 1i
— iste'molchilami ishlab chiqarilayotgan mahsulot nomejnk- laturasi hamda sifati to‘g‘risida to‘Iiq va ishonchli axborot bilan ta’minlash; i
1 1993-yil 28- dekabrda qabul qilingan 0 ‘zbekiston Respublikasining
„Standartlashtirish to‘g‘risida“gi Qonuni (mazkur Qonunga quyidagilarga muvofiq o'zgartirishlar kiritilgan: 0 ‘zR 26.05.2000 y. 82-II-son Qonuni,
/-\ * e~ r \ a r \ r \ r \ ^ t t . . . A . _______!\ :
— mudotaa qobiliyatmi va satarbarlik tayyorligini ta nnnlash;
— olchovlaming yagona birlikda bodishini ta'minlash maqsadida normalar, qoidalar va ko'rsatkichlarni belgilash faoliyatidir.
Standart (ingl. standart — me’yor, andaza) - standartlashtirish obvektiga qo‘yiladigan talablar, normalar va qoidalar majmuini belgilaydigan hamda vakolatli organ tomonidan tasdiqlanadigan me'yoriy-texnik hujjat1.
0 ‘zbekiston Respublikasida standartlashtirishga doir quyidagi toifadagi me'yoriy hujjatlar qoilaniladi:
— xalqaro (davlatlararo, mintaqaviy) standartlar;
— O'zbekiston Respublikasining davlat standartlari;
— tarmoq standartlari;
— korxona standartlari;
— xorijiy mamlakatlarning milliy standartlari;
— ma'muriy-hududiy standartlar.
Davlat yagona va uzluksiz ta'lim tizimida O'zbekiston Res- publikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiqlanadigan davlat ta'lim standartlari ishlab chiqiladi.
0 ‘zbekiston Respublikasida standartlashtirish ishlarini o'tka- zishning umumiy tashkiliy-texnik qoidalarini tartibga solib tuaivchi davlat standartlashtirish tizimi faoliyat ko'rsatadi.
Respublikada standartlashtirish ishlarini tashkil etish, muvofiq- lashtirish va ta'minlashni:
— xalq xo'jaligi tarmoqlarida —0 ‘zbekiston standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish agentligi ( „ 0 ‘zstandart“ agent- ligi);
— qurilish, qurilish industriyasi sohasida, shu jumladan, lo-
yihalash va konstruksiyalashda —0 ‘zbekiston Respublikasi Dav- lat arxitektura va qurilish qo'mitasi („Davarxitektqurilish“ qo‘- mitasi);
— tabiiy resurslardan foydalanishni tartibga solish hamda atrof-muhitni ifloslanishdan va boshqa zararli ta'sirlardan mu- hofaza qilish sohasida —0 ‘zbekiston Respublikasi Davlat tabiatni muhofaza qilish qo'mitasi (Davlat tabiatni muhofaza qilish qo‘mitasi);
1Qarang: Boabiuou anunKjioneauMecKHH cjioBapb. T. 2. - M., 1991.
- 407-b.
— tibbiy maqsadlardagi mahsulotlar, tibbiy texmka ashyolan, dori-darmonlar sohasida hamda respublika sanoati ishlab chi- qarayotgan, shuningdek, import bo‘yicha respublikaga yetkazib berilayotgan mahsulotlarda inson uchun zararli moddalar miq- dorini aniqlash masalalarida —0 ‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi amalga oshiradi.
Ushbu Qonunga muvofiq davlat boshqaruv organlari o‘z vakolatlari doirasida standartlar va texnik shartlarni ishlab chiqadilar, tasdiqlaydilar, nashr etadilar.
Standartlashtirishga doir me'yoriy hujjatlar jumlasiga, shu- ningdek, standartlashtirish qoidalari, normalari, texnik-iqtisodiy axborot klassifikatorlari ham kiradi. Mazkur hujjatlarni ishlab chiqish va qo‘llash tartibi „ 0 ‘zstandart“ agentligi tomonidan bel- gilanadi.
Xalqaro (davlatlararo, mintaqaviy) standartlar va xorijiy mamlakatlarning milliy standartlari, shuningdek, xalqaro qoidalar va normalar 0 ‘zbekiston Respublikasi ishtirok etgan shartnoma yoki bitimlarga muvofiq qo'llaniladi. Ushbu standartlar, qoidalar va normalarni respublika hududida qo‘llash tartibini „ 0 ‘zstandart“ va davlat boshqaruvining boshqa organlari o‘z vakolatlari doirasida belgilaydilar.
Ayrim hujjatlarga doir standartlar (masalan, ilmiy tadqiqot faoliyati haqida hisobot) yoki ayrim mahsulot turlariga doir standartlar (masalan, uzoq muddat saqlanadigan yig‘majildlar niuqovasi), shuningdek, hujjatlarning bir xillashtirilgan tizimlariga doir standartlar hujjatlarni bir xillashtirish va standartlashtirish ishining natijasi boiishi mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
